Minder blauw op straat !

Hoe komt mevrouw Ter Horst toch aan het idee, dat het gezag van de politie toeneemt als die meer bonnen uitschrijft ? Burgers verwachten, volgens deze bewindsvrouwe, dat ze een bon krijgen als ze de wet overtreden. "Ze vinden het hartstikke goed dat die bumperklever of iemand die altijd door rood rijdt, nu eens een bon krijgt." De minister haalt het een en ander door elkaar. Burgers willen zelf helemaal geen bekeuring krijgen. Ze willen wel, dat anderen,die de wet overtreden op de bon geslingerd worden. We hebben namelijk bepaald niet zo'n sterke neiging om in de eerste plaats naar onszelf te kijken. Die 831 miljoen euro's moeten anderen maar opbrengen. Wat we wel willen is dat vadertje staat over onze veiligheid waakt. En wij hebben nu eenmaal niet het idee dat, als we iets te hard rijden of met een kapot achtelicht fietsen of verkeerd parkeren, we de veiligheid van anderen in gevaar brengen. We vinden het wel hinderlijk dat al of niet georganiseerde criminelen relatief ongestoord hun gang kunnen gaan omdat de recherchecapaciteit onder de maat is. Rechercheurs die gefrustreerd vertellen dat misdaad wel degelijk loont omdat een een georganiseerde bende gemiddelde 25 jaar haar gang kan gaan voor ze aan de beurt is, krijgen bij de politiek geen gehoor. Dienders worden geacht hun mond te houden en uit te voeren wat politici bedenken. Van luisteren naar de werkvloer hebben onze landbestuurders kennelijk nog nooit gehoord. Bonnen uitdelen om de staatskas te spekken is kennelijk belangrijker dan echte problemen op het gebied van de veiligheid oplossen. De prioriteit moet liggen bij gewelds- en vermogensdelicten. En dat betekent : Minder blauw op straat !

Daar ben ik weer!

Het is al weer wat maanden geleden. En er is het een en ander veranderd. De maandag is nu meestal mijn vrije dag. Ik ga proberen weer in het ritme te komen. Bedankt trouwens voor de opbeurende commentaren, die ik mocht ontvangen. De afgelopen dagen ben ik - in de verloren uurtjes - helemaal verzopen in 'Nachttrein naar Lissabon' van Pascal Mercier. Een meesterwerk! Het kwam tussen 'Het schervengericht' van A.F.Th. , dat door de arrestatie van Polanski in Zwitserland plotseling aan actualiteitswaarde won, en 'Het spel van de Engel', de nieuwe van Ruiz Zafon' in. Tussendoortjes kunnen soms meer dan de moeite waard zijn. Dat was ook het geval met een gedicht, dat ik jullie niet wil onthouden. De titel riep onmiddelijk associaties op met Bomans' 'ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen.'

IK WOU DAT IK TWEE BURGERS WAS (DAN KON IK SAMENLEVEN)

en dit is mijn gedicht, komt u binnen
let niet op de galm,
wees niet bang
laat ons beginnen in leegte
welkom in mijn krater van licht
ooit kwamen wij samen, u en ik, weet u nog
koel leefden wij op in de glans van een roemer
onze schaduwen als helder kristal
onze roem even terloops als de lichtval op de brief van een windstille vrouw

goudbestoft waren wij bleek, bijna doorschijnend van liefde waren wij
wij loken de ogen voor de ander
en wij hielden van boetedoen
vroeg iemand hoe het met ons ging
dan zeiden we naar waarheid
we schamen ons kapot, meneer
wij waren er heilig van overtuigd
dat wij ooit onze bloedeigen heer zelf met gesels ineengeslagenen op eigen houtje gekruisigd hadden
de apocalyps stond bij voorbaat als straf op ons netvlies gebrand
en wat is er gebeurd in die paar eeuwen dat wij even de andere kant opkeken?

ik wilde u graag een vaderland tonenvormvast, zuiver en met volgehouden metaforen
een gedicht kneden over ons, maar toen ik begon
moest ik toezien hoe hier het ene volk het andere spontaan begon te vagen
als twee onverenigbare republieken
hoe kwamen wij zo snel van nietig tot lomp van weerschijn tot alomaanwezige schreeuwhomp?
hoe kon uit zuinige rupsen dit hummervolk opstaan?
ze zeggen: omdat god verdween - onze vader
had besloten nog wat onzichtbaarder te worden
dan hij al was, kijken of dat kon, nee dat kon niet
weg was god
en in dit stilleven met grote afwezige
stonden nu de verbijsterde nederlanden
hun monden nog vol van vergankelijkheid
vol wuftheid en alom gewaardeerd doodsverlangen
al hun ijdelheid was ijdelheid gebleken
al hun schijn, hun gekoesterde slijk, heel dit spiegelpaleis dat men ooit voor oneindigheid hield
werd nu voorgoed onbewoonbaar verklaard
je hoorde de rijp op hun zielen kraken
en uit dat gat – daar werden wij geboren
kevin, ramsey, dunya, dagmar, roman en charity
als bij toverslag kwamen wij tevoorschijn
bungeejumpend, met oranje opblaashamers
gillend en krijsend en antidepressief
of zwijgend voor een breezer gegangbangd
welkom in nederland vakantieland

ja dat krijg je ervan, dit volk houdt men over
wanneer je de schuld uit ons lijf ramt
we vullen de holte met glimmende leegte
tussen psalmenzangers en pillenslikkers
tussen het goud en het blingbling
vond ik een land dat werd opgeheven
dit land is de wraak van de voorvaderen
als een beeldenstorm razen zij in ons voort
maar het bestaat – zoals ook het verband
tussen kinderstring en boerka bestaat
tussen karnemelk en comazuipen: hol en bolschuiven wij onze eeuwen ineen
elkaar opheffen is onze kracht
wij streven van nature naar leegte
zoals een cycloop naar diepte snakt
ziet u, een vaderland wilde ik u tonen
niet deze woestijn van oneindige vrijheid
maar hier wonen wij, en hoe mooi zou het zijn
als iemand ooit als een tweedehands godheid
rijm voor rijm een land zou bouwen
voor dit volk dat zijn volk mist
hier, in de open kuil van onze ziel
juist hier zou iets groots kunnen worden verricht
laat ons beginnen met een gedicht

Ramsey Nasr (1974). Laatste bundel: Onze-lieve-vrouwe-zeppelin: Antwerpse gedichten (Bezige Bij, 2006).

Kiezen!

Gisteren zag ik bij de IKON een documentaire over Anna Politkovskaja. De journaliste van Novaja Gazeta, die op 7 oktober 2006 in Engeland vermoord werd in de lift van haar appartement. Eerder werd er al een poging ondernomen haar te vergiftigen. Anna was geen snob of ijdeltuit. Eigenschappen die vaak aan journalisten toegedicht worden. Anna was betrokken. Betrokken bij het leed en de ellende van mensen, die de gevolgen van geconserveerde rechteloosheid elke dag aan den lijve voelen. Van mensen die geen misdaadromans hoeven te lezen, omdat ze er elke dag zelf in leven. Van mensen wier naam voorkomt op een dodenlijst. Van mensen die dagelijks geconfronteerd worden met de omkering van goed en kwaad. Van mensen in wier leven dingen gebeuren, die ze tot heel fundamentele keuzes aanzetten. Er moet iets gebeuren in je leven voor je tot dergelijke keuzes komt. Een vrouw vertelde hoe ze in de ogen keek van een oude man, die ze na een bombardement uit een schuilkelder hielp. De man vroeg haar: “Gaan ze ons nu ook doodschieten?” Op dat moment nam de vrouw zich voor dat ze nooit meer een dergelijke blik in de ogen van een mens wilde hoeven zien.
Hier zijn wij meer bezig met het zo inrichten van ons leven dat we geen fundamentele keuzes hoeven te maken. Aan het handhaven van de status quo. Laat ze hun gang maar gaan, als ik er maar niet teveel last van heb. Een beetje minder, een beetje meer van hetzelfde. Daar maken we ons druk over zonder dat die drukte ook maar iets te betekenen heeft. Veel praten, dat wel. Maar echt kiezen en iets doen? Dat is andere koek. Dan moet je je nek uitsteken. Risico’s lopen. Opkomen voor je principes en waarden. Verder kijken dan je eigen dikke ik ( vrij naar Harry Kunneman ).
Ophouden met klagen. Weerstand bieden. Daar is moed voor nodig. ‘Ze spugen slechts op degenen die het toelaten bespuugd te worden,’ schreef Anna in een van haar artikelen, die haar uiteindelijk het leven gekost hebben.
In Den Haag vond gisteren ook de Afghanistan – top plaats, waaraan 72 landen deelnamen.
Ze spraken met elkaar. Als tegenwoordig mensen (met elkaar) spreken is er behoefte aan persoonsbeveiliging. En dat vinden wij inmiddels gewoon. Wij beveiligen degenen die spugen en niet de bespuugden!

Umwertung aller Werte

Ik had, geloof ik, last van een schrijversblok. Er was even niets waarover ik me druk maakte. Even voelde ik een lichte onpasselijkheid opkomen toen de paus op weg was naar Afrika. Maar ik kon het niet opbrengen om serieus in te gaan op zijn onzinnige opmerkingen over condooms en aids. Er komt de laatste tijd alleen nog maar onzin uit het vaticaan. Daar moeten we dus maar aan wennen. De crisis dan? Welke crisis? Ons kabinet neemt maanden voorbereidingstijd, gevolgd door weken van overleg en onderhandelen, voor een pakket van maatregelen. Het resultaat is dat we eerst niets doen. Dat levert 50 miljard op. Dan investeren we nog 1% van ons bruto binnenlands product (bbp) en vanaf 2011 halen we alles weer terug met een half procent van het bbp per jaar door te bezuinigen. De sociaal economische raad mag nog tot oktober nadenken over eventuele alternatieven voor het verhogen van de AOW-leeftijd. Hoezo crisis? Een echte crisis vereist snel ingrijpen. Wij lijken nog wel wat tijd te hebben. Het zal dus wel zo'n vaart niet lopen met die crisis. De bankiers hebben ook nog steeds de grootste moeite met het inleveren van hun bonussen. De zaken gaan voor. Eigen belang eerst. Niks onbaatzuchtigheid in het belang van het hogere doel. Wat minder winst en de mensen aan het werk houden is kennelijk geen optie. Ik kreeg van een vriendin het boek 'Tegen de onverschilligheid, een pleidooi voor een moderne levenskunst' van Joep Dohmen cadeau. Inspirerend. Mij bekroop, toen ik het las, het gevoel dat het tijd is voor een nietzscheaanse Umwertung aller Werte. Maar wie brengt dat die waarde(n)loze, zelfgenoegzame graaiers, genietend van hun materieel geluk in ommuurde villadorpen, aan het verstand?

Keren of verder dwalen?

Deze week werd ik geconfronteerd met de Wet inburgering (Wi). Ik sprak een vrouw met de Nederlandse nationaliteit, die al bijna twintig jaar getrouwd is met een Amerikaanse ex-militair, die in Europa gediend heeft. Ze hebben samen twee kinderen, die zowel de Amerikaanse als de Nederlandse nationaliteit hebben. De man, een zogeheten ‘oudkomer’, wordt door de Wi verplicht een inburgeringscursus te volgen en een examen af te leggen. Daar heeft hij geen zin in. Het gezin is in rep en roer. Ze overwegen zelfs om dan maar naar Amerika te verhuizen en hebben daarbij het geluk, dat ze dat zonder al te veel problemen kunnen. Hier en daar mijn licht opstekend, hoorde ik verder het verhaal van een thoraxchirurg afkomstig uit Afghanistan. Zijn opleiding heeft de man in Rusland genoten. Daarom is hij zijn leven in zijn land van herkomst niet zeker. In Nederland mag hij ook niet blijven. Wel kan hij zo naar Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. Hij heeft ruim voldoende punten voor die emigratie. Wij Nederlanders moeten dan wel het visum tekenen. Dat doen wij niet, want dat zou een erkenning van zijn verblijfsstatus betekenen. Ons standpunt is dat hij eerst terug moet naar Afghanistan om daar een kopje kleiner gemaakt te worden. Van daaruit kan hij gaan waarheen hij wil. Twee voorbeelden en ik heb er deze week meer gehoord.
Wij vergrijzen en ontgroenen. In toenemende mate zullen wij in de toekomst aangewezen zijn op immigratie. Net als vroeger, ten tijde van de opkomende mijnindustrie in Limburg.
Tegelijkertijd laten wij de capaciteiten van velen, die hierheen gekomen zijn onbenut. Eigen volk en eigen taal eerst. De kracht van een klein landje als het onze was lange tijd dat wij meertalig waren. Onze oriëntatie was naar buiten gericht. Nu beheersen we onze talen niet meer en zijn aan het navelstaren geslagen. We lijken de weg kwijt te zijn. De hoogleraren Entzinger en Groenendijk hebben in februari een brief aan de Tweede Kamer geschreven. In het najaar van 2006 deden ze dat ook al eens, samen met 16 collega’s. Ze wijzen op onjuiste uitgangspunten van de Wi en op voorzienbare negatieve effecten. Om politieke redenen wordt er niet naar hen geluisterd. De meerderheid van onze politici heeft het druk met het opvangen van de electorale effecten van Verdonk en Wilders. Dat doet vrezen, dat wij niet ten halve zullen keren, maar waarschijnlijk ten hele zullen dwalen.

Zwemmen en geloven

Zondag. De dag des Heren. Rustdag. Merkwaardig genoeg de dag waarop de katholieke dienaren des Heren op aarde hard werken en hun geld verdienen met het opdragen van missen en het collecteren onder de gelovigen. Zelf zit ik zelden op zondag in de kerk. Ik kom er bij bruiloften en begrafenissen. Die vinden zelden op zondag plaats. Eerlijk gezegd oefent de kerk voor het overige weinig aantrekkingskracht op mij uit. De kerk is, net als alle organisaties op deze wereld, een lege huls. Het zijn mensen die ook deze huls vullen. En van een aantal van die mensen word ik niet bepaald vrolijk. Een deken, die een losbandig leven leidt in Limburg. Een bisschop die dat in de doofpot duwt. Een andere bisschop die de holocaust ontkent. Weer een andere bisschop, dit keer in Brazilië, die vindt dat artsen die een abortus uitgevoerd hebben bij een 9-jarig verkrachtingsslachtoffer niets meer in de kerk te zoeken hebben. Het vaticaan, dat een opmerkelijke rol speelt bij de euthanasie van een vrouw in Italië die jaren in coma lag. In welke wereld leven die mensen eigenlijk? Ook de nieuwe gedeputeerde in Limburg, ex - kamerlid Jos Hessels, worstelt. Hij zegt zich altijd te hebben opgesteld als het meest katholieke kamerlid, maar daarvoor nooit enige waardering vanuit de kerk te hebben ondervonden. Zat hij daarop dan te wachten? Hoezo scheiding van staat en kerk? In zijn ogen faalt de kerk bij het binnenhouden van mensen. Het is een dwangbuis. Hessels’ motto luidt: ‘Liever vergiffenis dan toestemming.’ Dat is typisch katholiek. Het berouw komt na de zonde en de Heer is vol van genade en schenkt altijd vergiffenis. Dus doe maar wat. De wereld zit echter ook vol met stenengooiers. Mensen die het weten, die nooit een fout maken, die nooit falen. Die net doen alsof ze ons houvast kunnen bieden. Frans Timmermans, onze staatssecretaris voor Europese Zaken roept ons op de moed te hebben om genuanceerd en behoedzaam te zijn en de schoonheid weer te zien van wederzijds respect. Een nieuw ethisch reveil, deze keer van de PvdA. Het is niet de kerk, het zijn waarden waar het om gaat. Het gaat niet om de kerk, het gaat om geloof. Vrijdag is Patricia de Martelaere, hoogleraar filosofie in Brussel en Leuven, overleden. Te jong, op 51-jarige leeftijd. In 2001 verzorgde ze de Titus Brandsma lezing met als thema ‘Wie is er bang voor de dood?’ Geloven vergelijkt ze in die lezing met zwemmen. Beide moeten we leren. Leren vertrouwen op de dragende kracht van het water. Niet spartelend naar houvast zoeken, maar vol vertrouwen de kant los durven laten en ervaren dat zwemmen niet meer is dan drijven. Ook al kun je zwemmen, je weet nooit hoe goed of hoe lang je dat kunt. En je weet ook niet in welke woeste wateren je terecht komt, zodat je het misschien toch net niet haalt. Geloven en zwemmen bestaan in essentie uit het vermogen om los te laten. Het vermogen om te genieten zonder gehechtheid.

Carnaval en Crash

Carnaval ligt weer achter ons. Voor veel mensen de gelegenheid om eens lekker te ontspannen. Dat geldt ook voor mij. Een traditie, vooral in Limburg. Carnavalisten houden de gevestigde orde en instituties op spottende wijze een spiegel voor, maken er parodieën van. Ze proberen het leven met humor te relativeren. Dat kan tot ontspanning leiden en gezond zijn. Sommige carnavalsverenigingen zijn echter zelf instituten geworden en horen inmiddels tot de gevestigde orde. Ze kunnen bijna alles relativeren, behalve zichzelf. Dan zie je groepen mannen ( en hier en daar ook al wat vrouwen ) in strakke pakken, versiert met veel medailles, en steken – soms met pauwenveren – op hun hoofd belangrijk doen. De gevestigde orde van de carnaval. Misschien wordt het tijd voor een parodie op de parodisten.

En dan de crash. Vluchtnummer TK 1951 van Turkish Airlines, zonder Henk Westbroek en met twee meiden van Halal, afkomstig uit Istanboel, stort neer op een omgeploegde boerenakker in de buurt van Schiphol. Gelukkig overleven de meeste passagiers deze ramp. Vier Amerikanen en vijf Turken, waaronder de piloten, laten het leven. Wat volgt zijn enkele typisch Nederlandse reacties. Allereerst wordt door het journaille meteen de suggestie gewekt, dat Turkish Airlines wel een derderangs luchtvaartmaatschappij zal zijn, die ergens op een zwarte lijst staat. Tenslotte is Turkije geen lid van de EU en dus een ontwikkelingsland. Niet eerst vragen en luisteren, maar meteen oordelen. Dat is wat communicatiedeskundigen kennelijk tegenwoordig doen.
En vervolgens komt ons onvolprezen Openbaar Ministerie (OM) meteen in actie. Ze zijn er als de kippen bij om te gaan bepalen wie het schuld is. Als ze de schuldige(n) gevonden hebben, hakken ze die de kop af en het probleem is opgelost. Nee, geef mij dan maar Pieter van Vollenhoven van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Wat stijfjes, maar wel karakter. Die weigert de zwarte doos af te staan. Zijn team heeft die eerder gevonden dan de rechercheurs. De doos wordt nu in Parijs onderzocht. Wie hem heeft gevonden mag ‘m houden! De Onderzoeksraad zoekt niet naar schuldigen, maar naar oorzaken. Zodat we iets kunnen leren en mogelijk in de toekomst kunnen voorkomen, dat die oorzaken weer tot zo’n ramp leiden. Het OM en de Onderzoeksraad rollen nu ruziënd over straat. Waar een klein land groot in kan zijn!

Crisis, dat zijn wij !

Wat is dat eigenlijk, een crisis? Een definitie! Een zware noodsituatie, waarbij het functioneren van een stelsel, zoals bijvoorbeeld het bankenstelsel, ernstig verstoord raakt. Een moment van de waarheid, waarop beslissingen genomen moeten worden die van grote invloed zijn op de toekomst. En een recessie? Een cijfer? De groei van het bruto binnenlands product is gedurende twee opeenvolgende kwartalen negatief.
Enkele mensen hebben deze begrippen bedacht en de wereld in geslingerd en vele mensen nemen ze klakkeloos over, want we zijn nu eenmaal kuddedieren, die goed zijn in papegaaien.
Het is net alsof het ons allemaal overkomt. Alsof we er niets aan kunnen doen. Alsof de stelsels die we zelf bedacht hebben er met ons vandoor gaan zonder dat we er nog invloed op hebben. Als we onszelf wegdenken, zou er nooit een crisis zijn. Wij veroorzaken die zelf, maar weten niet hoe we dat doen. Niemand, met uitzondering van enkele verlichte geesten waar niemand naar luistert, heeft deze crisis, deze recessie aan zien komen. Merkwaardig. Wij kennen de werking van onze eigen systeempjes niet meer. Misschien moet het allemaal weer wat simpeler, zodat we het zelf weer begrijpen. ‘Je kunt niet uitgeven wat je niet hebt,’ zei mijn moeder altijd. Ze spaarde voor ze iets kocht. Wij hebben van de banken geleerd, dat het beter is eerst te kopen en dan pas te sparen. We hebben geleerd met schulden te leven. Hoe meer schuld, hoe rijker je bent. Schuld is een statussymbool geworden. Wij hebben ons dat wijs laten maken door enkele graaiers, die nog nooit van het begrip solidariteit gehoord of dat wel heel erg diep weggedrongen hebben. Mensen , die voor zichzelf een zo groot mogelijk deel van de gezamenlijke koek willen hebben. Nooit genoeg. Altijd meer. Ten koste van alles. Het zijn mensen die dat doen. Geen stelsels of systemen. Omdat we het wel leuk vonden hebben we die mensen hun gang laten gaan. We spiegelen ons aan de verkeerde categorie. De rijken, de machtigen, de hebbers. Daarom gaat het mis. En als het mis gaat zijn de rijken, de machtigen, de hebbers in geen velden of wegen te bekennen. Dan worden de volgers, de kuddedieren, het slachtoffer. Die verliezen hun baan, omdat er anders niet meer verdiend wordt. De aandeelhouders willen winst. Het zou mooi zijn als dat streven gepaard zou worden met verantwoordelijkheidsgevoel. Medeverantwoordelijk zijn we allemaal.

Coma

De afgelopen week had ik wat moeite met nuanceren. Ik kon maar moeilijk nuanceren wat er in Italië gebeurde rondom Eluana Englaro en haar vader. Zich politicus noemende respectloze lijkenpikkers, die respect eisen zonder het te tonen en zich er vervolgens over verbazen dat ze het steeds minder krijgen, voeren over de rug van een vrouw die zeventien jaar in coma ligt een debat over respect voor het leven. Ook Nederlandse politici spelen in het Limburgse Echt - Susteren voor Sinterklaas. Ze delen, zonder goedkeuring van de gemeenteraad, gemeenschapsgeld uit aan bevriende clubjes en doen alsof dat de normaalste zaak van de wereld is. De arrogantie druipt er vanaf.
En toen was er ineens weer Wilders. De nieuwe Engelandvaarder. Alleen deze keer een onwelkome. Geert kon zich zo’n kans natuurlijk niet laten ontglippen. Dat scheelt al gauw weer een zeteltje of drie. Daar heeft hij wel een retourtje Londen voor over. De Britten waren gauw klaar met ‘m. Een brief, een uurtje detentie en wegwezen. Ik kreeg zowaar begrip voor de journalisten. Die Wilders zorgt toch maar mooi voor nieuws. Je kunt niet om ‘m heen. Teveel water in Marokko, te veel vuur in Australië of een Amerikaanse satelliet en een uitgewerkte Russische sonde die in de ruimte symbolisch op elkaar knallen, daar kun je nauwelijks iets mee. Maar Wilders , dat is andere koek. In Italië mag ie volgende week gewoon binnen en daar zwijgen ze die gebeurtenis grotendeels dood. Hij krijgt er weer een prijs als held van de vrije mening. Ik vermoed dat hij enigszins teleurgesteld zal zijn, dat die lijkenpikkers daar er over zijn rug geen nummer van maken. Hij kan natuurlijk proberen de Italianen ervan te overtuigen, dat de Britten de vrije meningsuiting kunstmatig in coma gebracht hebben.

Luisteren en vertrouwen

In ziekenhuizen is er nogal eens onenigheid tussen artsen en verplegend personeel. Ze hebben – vooral achter elkaars rug – geen hoge pet op van elkaar. Nog niet zo lang geleden sprak ik met een verpleegkundige uit Iran, die al zestien jaar in Nederland woont en werkt. Ik vroeg haar wat haar als belangrijkste verschil tussen de twee culturen opgevallen was. Ze antwoordde, dat in het Iranese ziekenhuis waar ze werkte de artsen de verpleegkundige medewerkers als hun ogen en oren beschouwden. Artsen vroegen verpleegkundigen voortdurend naar hun mening. Eigenlijk helemaal niet zo gek als je bedenkt dat de verpleegkundigen veel meer contact met patiënten hebben dan de artsen. Haar ervaring met Nederlandse artsen was tegengesteld. Die luisteren niet en hechten geen waarde aan de mening van verpleegkundigen. Eigen initiatieven worden niet op prijs gesteld. De KNMG, koepelorganisatie van artsen, onderschrijft het probleem. Uit onderzoek is gebleken dat Nederlandse artsen geen goede luisteraars zijn. Ze onderbreken hun patiënten gemiddeld na 16 seconden al voor de eerste keer. Verpleegkundigen en patiënten zitten in hetzelfde schuitje. Er wordt niet naar hen geluisterd. De meeste klachten in ziekenhuizen gaan over bejegening. Slechte communicatie. Ontbrekend vertrouwen. Onvoldoende gebruik maken van elkaars kwaliteiten, kennis en vaardigheden. Het meest fnuikend is misschien nog wel dat artsen onvoldoende aangesproken worden op hun gedrag. Middeleeuwse managementpraktijken zijn in ziekenhuizen nog aan de orde van de dag. Daardoor ontstaat betrokken apathie bij veel medewerkers. Die zijn zeer betrokken bij hun patiënten en steken hun middelvinger op naar de ziekenhuisorganisatie. Weinig wij-gevoel, te weinig trots of fierheid, zoals de Belgen zo mooi zeggen, zijn het gevolg. Veel negatieve energie. Maar gelukkig worden de meeste patiënten toch nog beter.

Het zal je maar gebeuren!

De EO – achterban staat op zijn achterste benen. Andries Knevel, BN-er en in 1979 in Utrecht afgestudeerd als theoloog, is van zijn geloof gevallen. Hij heeft zijn eigen kinderen en ook de gelovigen, de kijkers en luisteraars tijdenlang voorgehouden, dat god de wereld in zeven dagen ( inclusief rustdag ) geschapen heeft. Daar heeft hij spijt van. Aan het begin van het Darwin herdenkingsjaar 2009 tekent Knevel op de televisie een verklaring, waarin hij zich bekeert tot de evolutietheorie van Darwin, die in 1859 ‘On the Origin of Species’ publiceerde. Darwin veronderstelt dat het leven op aarde kon ontstaan in een , door veel zonlicht, verwarmde poel, waarin zich de vis ontwikkelde,waar wij uiteindelijk van afstammen. Er spelen twee dingen door elkaar. Het ontstaan van de aarde en het ontstaan van leven op aarde. De gelovigen ( creationisten ) gaan ervan uit dat god zowel de aarde als het leven daarop geschapen heeft. De Darwinisten geloven in de evolutietheorie, maar weten nog geen antwoord op de vraag hoe de aarde ontstaan is. Geloven speelt daarom in beide benaderingen een rol. Het is maar wat je wil geloven, wat je waarschijnlijker acht. Verder dan een veronderstelde oerknal zijn we met betrekking tot het ontstaan van de aarde ook nog niet. In de loop van de geschiedenis, zoveel is wel duidelijk, hebben de gelovigen al een aantal bittere pillen moeten slikken. Toenemende kennis leidt tot minder geloof. Als we alles weten hoeven we niets meer te geloven. Zullen we ooit alles weten? Of blijft er altijd wel iets te geloven over? In ieder geval voorlopig wel en dus kan Andries Knevel zeggen, dat je best orthodox christen kunt zijn en tegelijkertijd de evolutietheorie waarschijnlijker vinden. Ik vind, dat de twijfel hem siert. Die bewijst dat hij bereid is na te blijven denken en zich niet wil verliezen in dogmatisme. Soms vraag ik me wel eens af, waar al dat nadenken over begin en einde toe dient. Kunnen wij – omdat we zelf eindig zijn – niet oneindig denken? Accepteren dat iets er altijd al was en nooit zal eindigen en zich slechts in verschillende vormen voordoet. Dat wij zelf niet meer zijn, dan een nietige toevalligheid in die eeuwigheid. We zijn toevallig, door voor ons gunstige omstandigheden, ontstaan en zullen wellicht ooit, door welke oorzaak in of buiten onszelf gelegen, weer vergaan.

Op weg naar een nieuwe liefde!

Vandaag hebben de fans van Fortuna Sittard en Roda JC een condoleanceregister geopend op het wereldwijde web. Volgens de krant hebben al honderden mensen een reactie geplaatst op het ‘overlijden’ van beide clubs. In de auto dacht ik toevallig vandaag, dat de reactie van heel veel mensen te vergelijken valt met het verlies van een geliefde die - op niet natuurlijke wijze - om het leven gebracht is. In een eerste opwelling hebben veel mensen dan de neiging om de dader in hun vingers te willen krijgen en die dan zelf een kopje kleiner te maken. Tegen- gedrag wordt nu eenmaal heel snel en natuurlijk met tegen- gedrag beantwoord. Wie een klap krijgt zegt niet gauw dank-u-wel. Het lijkt alsof de grond onder je voeten weggeslagen is en er geen toekomst meer bestaat zonder de verloren liefde. Er is tijd nodig om het verlies te verwerken en tot de ontdekking te komen, dat het leven verder gaat en dat datzelfde leven de mogelijkheid voor een nieuwe liefde in zich bergt, zonder dat je de oude hoeft te vergeten. Iedereen heeft dierbare herinneringen. Een mooie nieuwe club is een mogelijkheid voor een mooie nieuwe liefde. Maar eerst het verlies verwerken. Emoties uiten is in dat proces normaal.

Op weg naar een nieuwe identiteit!

Laten we een nieuwe vijand zoeken. Gezamenlijke vijanden verenigen het volk. Kunnen we een gezamenlijke vijand buiten Limburg vinden? PSV of misschien beter iets verder weg Ajax. Of AZ. Het beste is misschien wel FC Groningen. Daar wil toch niemand heen om te vechten. Limburg bestaat niet. Die gedachte kwam bij me op toen ik alle commentaren op de voorgenomen fusie ( of is het toch een overname ) van Fortuna Sittard en Roda JC las. De nuance in de commentaren viel me mee. Voetbal is emotie, is identificatie, is gezonde rivaliteit. Maar het is ook verstand en verantwoordelijkheid. Dat is een moeilijke combinatie. Je moet een groot mens zijn om tegelijkertijd met je hoofd in de wolken en met beide voeten op de grond te staan. Liever failliet dan fuseren. Mijn hart wordt uit mijn borst gerukt. De club is van de supporters en niet van de bobo’s. Leedvermaak in Maastricht en Venlo. Berusting in Sittard. Woede in Kerkrade. Emotie en identificatie. Is dit nieuws? 960.000 Limburgers interesseert het helemaal niets. Op naar een nieuwe toekomst. Verstand. Relativering. Verantwoordelijkheid. Veel commentatoren hebben geen identiteit. Ze verschuilen zich achter veel- of nietszeggende pseudoniemen. Alsof ze schrikken van hun eigen taalgebruik, alsof ze weten dat ze fatsoensgrenzen overschrijden. Maar ja, het lucht zo lekker op. Anoniem worden in de massa, die zich collectief misdraagt, geeft een gevoel van veiligheid en rechtvaardiging.
Bijna elke week luister ik wel een keer naar een Rowwen Hèze. Soms is het beter iets moois te verliezen, dan dat je het nooit hebt gehad, zingen ze. En heel Limburg brult mee. Van noord tot zuid. Het is een kwestie van geduld, die Limburgse identiteit.

De schoen als politiek projectiel

Sinds Nikita Chroesjtsjov is de schoen een belangrijk politiek wapen. Hij sloeg er op 12 oktober 1960 mee op tafel in een vergadering van de Verenigde Naties. De interpretaties over de aanleiding tot van deze historische gebeurtenis verschillen. De schoen raakte vervolgens enigszins op de achtergrond. Maar sinds 14 december 2008 beleeft hij als politiek projectiel een revival. In het kantoor van de eerste minister van Irak, Noeri al-Maliki, kreeg ex-president George W. Bush er maar liefst twee naar zijn hoofd. Van een journalist. Ze misten allebei doel, maar de boodschap was duidelijk. Tenminste voor de Arabische wereld, want daar is het gooien met schoenen een teken van minachting. In het westen werd er min of meer besmuikt om gelachen. Vandaag vloog in de universiteit van Cambridge een schoen in de richting van de Chinese premier Wen Jiabao. Een sportschoen deze keer. Van een student. Ook die miste zijn doel. Het waren duidelijk geen honkballers, die werpers. Nee. Politicus, journalist, student. Het zijn niet de minsten die met schoenen slaan of gooien om hun argumenten kracht bij te zetten. Arme mensen gooien niet met schoenen. Die zijn veel te blij dat ze een paar aan hun voeten hebben. Ze zouden wel gek zijn om die van zich te werpen. Het daderprofiel van de schoenenwerper wijst dus in de richting van de categorie beter gesitueerden. Je moet een beetje doorgeleerd hebben om tot zo’n daad te komen. Bij Chroesjtsjov was niet helemaal duidelijk of hij nu beledigd was of alleen maar de aandacht van de voorzitter wilde trekken omdat hij zich genegeerd voelde. De journalist en de student waren duidelijk boos. Journalisten worden geacht zo objectief als maar enigszins mogelijk verslag te doen van de feiten. Dat lukt ze tegenwoordig niet allemaal meer, want soms hebben ze liever een mening en zoeken naar bevestiging daarvan. Bush is een hond en honden krijgen nu eenmaal schoenen naar hun kop. Van studenten zou je mogen verwachten dat ze hun verstand gebruiken. Dat lukt kennelijk ook al niet meer bij iedere bolleboos. Stoer een positie innemen, zonder gehinderd te worden door al te veel feitenkennis, doet het bij menigeen goed. Geen plaats meer voor twijfel. Die Wen Jiabao is een dictator. Dat de Chinese regering er de afgelopen decennia in geslaagd is om zo’n 400 miljoen landgenoten aan de armoede te onttrekken en er daarmee onder meer voor te zorgen dat ze goede schoenen hebben is van geen belang. Dat de Chinese regering er – in tegenstelling tot de Russische in 1989 – voor kiest om eerst de zaak economisch op orde te brengen en pas daarna te democratiseren hoef je niet in je overwegingen mee te nemen. Want wij westerlingen zijn de kampioenen van de democratie en de mensenrechten. Of die mensen sterven van de honger vinden wij niet zo van belang. Als ze maar mogen stemmen en zeggen wat ze willen. Of dat een hele natie ontwricht en van de koers af brengt, waar wij ons nauwelijks in verdiept hebben, is van minder importantie. Ik blijf de dialoog, die begrip als uitgangspunt heeft en pas daarna een poging doet om begrip te ontvangen een beter instrument vinden dan het werpen met wat dan ook. Werpen werpt ons alleen maar verder terug.

Dichter des vaderlands

We hebben een nieuwe dichter des vaderlands. De vierde. Het is Ramsey Nasr. Een Nederlandse Palestijn. Het zou kunnen, dat zijn verkeizing iets te maken heeft met de problemen in het Midden-Oosten en met name in Gaza. Ik weet niet of het zo is, maar de gedachte flitste ineens door mijn hoofd. Nasr was eerder al stadsdichter van Antwerpen. In de NRC stonden gedichten van alle genomineerden. En dat van de winnaar verdient natuurlijk een plaats hier. Geniet ervan! Overigens deed de titel mij onmiddelijk aan Godfried Bomans denken. "Ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen."

IK WOU DAT IK TWEE BURGERS WAS (DAN KON IK SAMENLEVEN)

en dit is mijn gedicht, komt u binnen
let niet op de galm, wees niet bang
laat ons beginnen in leegte
welkom in mijn krater van licht
ooit kwamen wij samen, u en ik, weet u nog
koel leefden wij op in de glans van een roemer
onze schaduwen als helder kristal
onze roem even terloops als de lichtval op de brief van een windstille vrouw
goudbestoft waren wij bleek, bijna doorschijnend van liefde waren wij
wij loken de ogen voor de ander
en wij hielden van boetedoen
vroeg iemand hoe het met ons ging
dan zeiden we naar waarheid
we schamen ons kapot, meneer
wij waren er heilig van overtuigd
dat wij ooit onze bloedeigen heer zelf met gesels ineengeslagen
en op eigen houtje gekruisigd hadden
de apocalyps stond bij voorbaat als straf op ons netvlies gebrand
en wat is er gebeurd in die paar eeuwen dat wij even de andere kant opkeken?
ik wilde u graag een vaderland tonen
vormvast, zuiver en met volgehouden metaforen
een gedicht kneden over ons, maar toen ik begon
moest ik toezien hoe hier het ene volk het andere spontaan begon te vagen
als twee onverenigbare republieken
hoe kwamen wij zo snel van nietig tot lomp van weerschijn tot alomaanwezige schreeuwhomp?hoe kon uit zuinige rupsen dit hummervolk opstaan?
ze zeggen: omdat god verdween - onze vader
had besloten nog wat onzichtbaarder te worden
dan hij al was, kijken of dat kon, nee dat kon niet
weg was god en in dit stilleven met grote afwezige
stonden nu de verbijsterde nederlanden
hun monden nog vol van vergankelijkheid
vol wuftheid en alom gewaardeerd doodsverlangen
al hun ijdelheid was ijdelheid gebleken
al hun schijn, hun gekoesterde slijk, heel dit spiegelpaleis dat men ooit voor oneindigheid hield
werd nu voorgoed onbewoonbaar verklaard
je hoorde de rijp op hun zielen kraken
en uit dat gat – daar werden wij geboren
kevin, ramsey, dunya, dagmar, roman en charity
als bij toverslag kwamen wij tevoorschijn
bungeejumpend, met oranje opblaashamers
gillend en krijsend en antidepressief
of zwijgend voor een breezer gegangbangd
welkom in nederland vakantieland
ja dat krijg je ervan, dit volk houdt men over
wanneer je de schuld uit ons lijf ramt
we vullen de holte met glimmende leegte
tussen psalmenzangers en pillenslikkers
tussen het goud en het blingbling
vond ik een land dat werd opgeheven
dit land is de wraak van de voorvaderen
als een beeldenstorm razen zij in ons voort
maar het bestaat – zoals ook het verband
tussen kinderstring en boerka bestaat
tussen karnemelk en comazuipen: hol en bol
schuiven wij onze eeuwen ineen
elkaar opheffen is onze kracht
wij streven van nature naar leegte
zoals een cycloop naar diepte snakt
ziet u, een vaderland wilde ik u tonen
niet deze woestijn van oneindige vrijheid
maar hier wonen wij, en hoe mooi zou het zijn
als iemand ooit als een tweedehands godheid rijm voor rijm een land zou bouwen
voor dit volk dat zijn volk mist
hier, in de open kuil van onze ziel
juist hier zou iets groots kunnen worden verricht
laat ons beginnen met een gedicht

Ramsey Nasr (1974). Laatste bundel: Onze-lieve-vrouwe-zeppelin: Antwerpse gedichten (Bezige Bij, 2006).

Hoed u voor de preventiestaat !(2)

Als de problemen in onze wereld in toenemende mate van religieuze aard zijn, waarom overwegen we dan niet om alle religies af te schaffen? De atheïstische Beweging van F.C. van Dongen uit Rijswijk krijgt niet echt een voet aan de grond. Als er teveel(?) doden vallen in het verkeer komen er beperkende maatregelen. We mogen niet meer zo hard rijden als we willen. We moeten een gordel om of een helm op. We moeten halt houden voor een rood licht. We moeten rechts voorrang geven. Als er teveel (?) mensen sterven door longkanker verbieden we het roken. Hoed u voor de preventiestaat! Hij knuffelt u dood !
We proberen mensen die ziek geworden zijn te helpen. Dat doen we zo goed en zo kwaad als we kunnen. Daarbij maken we fouten. Dat mag niet meer. De perfectionisten zitten ons op de hielen. Ze staan aan wal en maken geen fouten. Dat maakt ons angstig en bang. We gaan ons indekken. We vegen onze missers onder het tapijt. Maar de perfecten eisen openheid en transparantie. Daarbij vergeten ze om een sfeer te creëren, waarin het veilig is om open en eerlijk te zijn. Een cultuur, waarin fouten maken mag. Als je er maar van leert. Ze hebben het alleen nog maar over schuld. De schuldige moet gevonden worden. Als we die hebben wordt ie onthoofd en doen we alsof daarmee het probleem is opgelost. Alsof die fouten opzettelijk gemaakt worden. Zouden er nog landen zijn waar de mensen gewoon dankbaar zijn met het feit dat we ze proberen te helpen?
Ik herinner me dat staatssecretaris Dijksma werd geïnterviewd over de buitenschoolse opvang. Er waren twintigduizend plaatsen te weinig. De belangrijkste vraag van de verslaggever was: ‘Moeten we niet zeggen dat u eigenlijk gefaald heeft?’
Wij laten het allemaal gebeuren. We staan erbij en kijken toe. Wie zijn wij? Wij zijn het volk. Wij hebben de macht. Wij mogen eens in de zoveel jaar stemmen en laten het dan afweten. Een handvol beroepsvergaderaars bepaalt daarna waar we ons aan te houden hebben. Die leven al lang niet meer in de echte wereld. Ze verzinnen allerlei regels waar niemand om gevraagd heeft, want ze moeten toch wat doen voor het geld, dat ze van onze belastingcenten krijgen. Maar wie stopt ze? Wie houdt ze tegen? Wie heeft de macht om dat te doen? De wereld is niet gevaarlijk door hen die kwaad doen, maar door hen die toekijken en het laten gebeuren, zei Einstein al. We leren niet, we vertrekken. Nederland is een emigratieland geworden. In Maastricht wordt gesproken over de scholierenvlucht naar Belgie. Het is tijd voor de tegenbeweging. In Obama's boek 'de herovering van de Amerikaanse droom' las ik dat de nieuwe president waarde hecht aan goede manieren. "Elke keer als ik een kind ontmoet dat duidelijk spreekt en me aankijkt en 'ja meneer' zegt en 'dank u wel' en 'alstublieft' en 'pardon' , voel ik me optimistischer over dit land. Ik denk dat ik niet de enige ben. Ik kan goede manieren niet in wetgeving vatten. Maar ik kan ze wel aanmoedigen als ik met een groep jonge mensen te maken heb." In Belgie leren kinderen dat kennelijk nog thuis en op school.

Keurmerk of kwaliteit?

Keurmerken zijn belangrijker geworden dan kwaliteit. Zogenaamde kwaliteitssystemen zijn een doel op zichzelf geworden in plaats van een middel. Het gaat al lang niet meer om de inhoud van bijvoorbeeld de zorg, maar om procedures, processen, systemen, protocollen en registraties. Kasten worden gevuld met ordners. Zeeën van tijd en geld worden verdonderd om een papieren werkelijkheid te scheppen, terwijl de zorgverleners klagen dat ze geen tijd meer hebben om zorg te verlenen en de klanten klagen dat er geen aandacht meer voor hen is. De gemiddelde arts in Nederland onderbreekt zijn patiënt al na 16 seconden voor de eerste keer, want de volgende zit te wachten. Volgens Stef Groenewoud, werkzaam bij Plexus en onlangs gepromoveerd aan het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam, kunnen keurmerken en certificaten die enkel iets zeggen over procedures beter afgeschaft worden.
Kwaliteit is niet meer en zeker niet minder dan het voldoen aan en het bij voorkeur overtreffen van gerechtvaardigde verwachtingen van de klant. Wie kwaliteit wil leveren moet die verwachtingen dus kennen.
Zorginstellingen verzinnen deze onzin niet zelf. Overheid, politiek, inspectie en zorgverzekeraars zijn de boosdoeners. Ze verwarren middel en doel. Ze kijken naar procedures in plaats van naar resultaten. De vraag of er een klachtenprocedure is, of die schriftelijk vastgelegd is en waar klanten die kunnen vinden is belangrijker geworden dan de termijn waarbinnen eventuele klachten afgehandeld worden. De registratie van het aantal voorkomende gevallen van decubitus ( doorligwonden ) is van groter belang dan het voorkomen ervan door extra aandacht. Onderzoek toont aan dat zorginstellingen met een keurmerk niet per definitie betere kwaliteit leveren dan die zonder zo’n papiertje. Op zich hoeft er niets mis te zijn met kwaliteitssystemen. Als ze maar ten dienste staan van het behalen van goede resultaten. In de huidige praktijk is vaak het omgekeerde beeld waar te nemen. Organisaties staan in dienst van het kwaliteitssysteem. Het keurmerk heeft nauwelijks nog een relatie met de dagelijkse praktijk. Van verantwoordelijke ‘ondernemers’ in de zorg zou verwacht mogen worden dat ze deze praktijken een halt toe roepen. De inhoud van de zorg is belangrijker dan het registratiecircus. Er zijn voldoende onderzoeksgegevens beschikbaar om dat tegengeluid te onderbouwen.

Vredesgeschenk

Paus Benedictus XVI, voorheen kardinaal Ratzinger, heeft het afgelopen weekend vier in 1988 geëxcommuniceerde bisschoppen weer in de Rooms Katholieke Kerk opgenomen. De vier, Bernard Fellay, Bernard Tissier de Mallerai, Alfonso de Galarreta en Richard Williamson waren in 1988 door Marcel Lefevbre tot bisschop gewijd. Lefevbre richtte in 1970 de priesterbroederschap Pius X op. Dat deed hij als reactie op de vernieuwingen van het tweede Vaticaans concilie. Lefevbre, die in 1991 overleed, behoorde tot de traditionele vleugel van RK Kerk. Hij was bijvoorbeeld van mening dat de mis volgens de Tridentijnse Ritus, die teruggaat tot Paus Pius V (1570), opgedragen behoorde te worden.
In mei 1988 tekende Lefevbre met de toenmalige kardinaal Ratzinger een protocol, waarin hem de benoeming van één bisschop werd toegestaan. Al zijn kandidaten werden vervolgens afgewezen en hij had het gevoel dat de RK Kerk hem aan het lijntje wilde houden. Dat leidde tot de bisschopswijding van de eerdergenoemde vier en de daaropvolgende excommunicatie door de RK Kerk, die op 2 juli 1988 door Paus Johannes Paulus II bekrachtigd werd.
De vader van Marcel Lefevbre werd overigens door de nazi’s in 1944 in het concentratiekamp Sonnenberg gefusilleerd, omdat hij zich onder meer ingezet had voor vluchtnetwerken ten behoeve van Joden. Lefevbre zal zich dus wel in zijn graf omgedraaid hebben toen hij de uitlatingen van de door hem gewijde bisschop Richard Williamson hoorde, als hij ze gehoord heeft.
In 2007 heeft Paus Benedictus XVI ook al de mogelijkheden om de mis weer volgens de Tridentijnse Ritus op te dragen verruimd. De huidige Paus is dus al langer bezig om de traditionalisten weer binnen boord te halen. Toen hij amper vier maanden het ambt bekleedde had hij al een gesprek met Bernard Fellay. Daarom hoeft het opheffen van de excommunicatie uit 1988 geen verbazing te wekken.
Net als in de seculiere gemeenschap, lopen er ook in de klerikale vogels van allerlei pluimage rond. Van pedofielen tot Holocaust ontkenners. Tot de laatste categorie behoort Richard Williamson, inmiddels weer bisschop binnen de RK Kerk. Hij is een fan van Ernst Zündel, die in 1974 het boek ‘Did six million really die’ publiceerde. Daarnaast heeft hij blijk gegeven van uitgesproken opvattingen over vrouwen, communisten, vrijmetselaren, Joden en 9/11. We weten dus waar bisschop Richardson staat. Als de man strafbare uitspraken doet, moet hij vervolgd worden. Het openbaar ministerie in Regensburg doet inmiddels onderzoek naar de uitspraken van Williamson over de Holocaust. Misschien komen ze, net als het Nederlandse openbaar ministerie bij Wilders, tot de conclusie dat er geen vervolging nodig is, omdat de RK Kerk en de democratie wel tegen een stootje kan. Een rechter kan dan nog altijd anders besluiten.
Voor het overige zou ik niet al teveel aandacht besteden aan meneer Richardson. Veel van zijn collega’s hebben inmiddels afstand genomen van zijn uitspraken. De Nederlandse bisschoppen noemen zijn uitspraken zelfs idioot en respectloos. Harde taal van vergevingsgezinde gelovigen. Ze hadden ook kunnen zeggen: ‘Heer, vergeef het hem, hij weet niet wat hij zegt!’ Maar ja, uitkijken moeten we wel. Er zijn altijd weer van die domoren die achter zulke lieden aan hollen.

Over Matthijs van Boxsel gesproken!

Matthijs van Boxsel(1957) ‘ontdekte’ ik in juni 2006.

Ik kocht drie boeken van hem, te weten:
Encyclopedie van de domheid (1999), 4de druk 2002, Querido A’dam.
ISBN 9021453517/NUR 323
Morosofie, dwaze wijzen en wijze dwazen in Nederland en Vlaanderen (2001), 2de druk 2002, Querido A’dam. ISBN 9021453525/NUR 323
Deskundologie, domheid als levenskunst (2006), 1e druk, Querido A’dam. ISBN 9021453126/NUR 323

Het thema is domheid. Een bloemlezing.

Domheid manifesteert zich op elk gebied.
Domheid is het fundament van onze beschaving.
Naast wijsheid, waarheid en schoonheid is ook domheid een onderwerp van studie.
Robert Musil publiceerde in 1937 een redevoering ‘Über die Dummheit’.
Drie aspecten van domheid zijn: sufheid, koppigheid en schaamteloosheid.
Domheid is geen gebrek, maar een zelfstandige macht.
Op het punt waar de wetenschap van de domheid niet meer valt te onderscheiden van de domheid van de wetenschap begint ‘De encyclopedie van de domheid’.

Uitgangspunt: Geen mens is intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen.
Intelligentie is niets meer dan het product van een reeks min of meer mislukte pogingen greep te krijgen op de domheid.
Centrale stelling: Cultuur is het product van een reeks min of meer mislukte pogingen met de domheid in het reine te komen, greep te krijgen op de zelfdestructieve idiotie. Onze cultuur is niets dan het product van de steeds hernieuwde pogingen achteraf de schade te beperken.

Afwisseling, ironie, agressie moeten leiden tot zo kleurrijk mogelijk falen. Cultuuruitingen zijn succesvolle blunders.
Er is studie verricht naar de zijwindgevoeligheid van de optelsom, het soortelijk gewicht van een zoen en de oppervlakte van God.
Er huist dwaasheid in al onze pogingen greep te krijgen op het bestaan.
Domheid is onkenbaar. We weten dat ze bestaat, maar we zijn altijd te laat. Domheid is een grens die altijd wordt gemist. Alleen achteraf valt vast te stellen dat we hem gepasseerd zijn. Een herkende domheid is een extra wijsheid.
Domheid is typisch voor de mens in het algemeen en noodzakelijk voor onze ontwikkeling.
Domheid is geen gebrek, maar een zelfstandige eigenschap met een geheel eigen logica.
Domheid staat niet tegenover intelligentie. Juist de combinatie van domheid en intelligentie is fataal. Epische kluchten illustreren al eeuwenlang de spanningsvolle relatie tussen intelligentie en domheid.

Domheid is het talent bewust tegen je eigenbelang te handelen, met de dood als uiterste gevolg.

De morologie onderzoekt de wetten van de domheid.
De geheime logica van ons intellect is dat wij door schade en schande wijs worden!
Wijsheid valt alleen te bereiken door schade en schande. Domheid is verantwoordelijk voor de schade en schande waar wij ‘wijs’ van worden. Domheid geeft de littekens die bij elkaar ons karakter vormen. Maar het werkt alleen onbewust. Wie bewust faalt om wijsheid te vergaren is een domkop. Wijsheid is een onbedoeld neveneffect van onze handelingen. Het is een stom geluk bij een ongeluk.

Het principe van de terugwerkende kracht regeert de wereld. Wij moeten falen om de kennis te vergaren, waarmee wij ons falen kunnen begrijpen. Ervaring komt altijd te laat. Alle wijsheid is wijsheid achteraf. Wat wij in theorie leren is het resultaat van de kennis, opgedaan door het falen van onze voorgangers.
Pas achteraf wordt een loze bewering werkelijk een profetie!

Kennis is slechts wijs en waar omdat zij door de meerderheid wordt gedeeld. Wij volgen de regel niet omdat hij doelmatig is. De regel is doelmatig omdat iedereen hem volgt. Een regel dankt zijn kracht niet aan argumenten, maar aan kuddegedrag. Doelmatigheid is geen natuurlijke eigenschap van de regel, maar het effect van gehoorzaamheid.
De automaat in de mens wordt geregeerd door de macht der gewoonte, die overtuigender is dan alle argumenten voor en tegen samen. Domheid is geen kwestie van verkeerd inzicht of gebrek aan kennis. Domheid is een kwestie van automatie.
Wij gehoorzamen de wet niet omdat zij rechtvaardig is, maar omdat de wet nu eenmaal de wet is. De wet wordt rechtvaardig als iedereen haar gehoorzaamt. De rechter doet alsof hij de misdadiger een lesje leert. Maar goed beschouwd, doet de rechter uitspraak om zijn eigen rechtsgevoel en dat van het door hem vertegenwoordigde volk in stand te houden. De rechter leert in feite slechts zichzelf mores. Dat besef is desastreus voor de rechtsorde en daarom doen wij alsof de rechter er zit om de misdadiger op te voeden. Al onze vormen van organisatie werken bij de gratie van domheid. Onze wereld draait om fantasietjes en domkoppen die erin geloven. Domheid is nuttig.

Het doel heiligt niet de middelen. Het doel is de middelen te heiligen. De middelen zijn de regels die als neveneffect orde hebben, op voorwaarde dat hun idiotie niet wordt beseft. De zaligheid van de armen van geest verdwijnt als zij beseffen dat de ondoorgrondelijke autoriteit van de wet niet bestaat buiten onze mislukte pogingen de wet naar voldoening te gehoorzamen.

Het volk bedenkt zelf de verzinsels die het later gaat geloven!

Ons bestaan speelt zich af in de kosmische ruimte tussen de per definitie onbesefte domheid en het desastreuze besef van onze domheid. Iedereen weet dat onze kennis in de lucht hangt. Dat de wetenschap een in zichzelf gedefinieerd systeem van wetten en regels behelst. Als iedereen in zijn achterhoofd weet dat ons kennen nergens op berust, wie weet dat dan niet? Onze intelligentie weet het niet. Ons denkpatroon sluit de mogelijkheid uit dat wij domheid direct zouden kunnen zien. Domheid valt niet te bereiken, maar evenmin te vermijden. Wij zitten vast in onze eigenwijsheid.

Het uitgangspunt luidt: ‘ik ben dom’.
De kloof tussen wijsheid en domheid houdt het denken gaande. Wie te zeker is van zijn zaak gaat de fout in. Domheid is een taboe. Niet voor niets lachen wij de domheid van de ander uit en proberen wij onze eigen domheid uit alle macht te verhullen. Hoe kunnen we met onze domheid leven? Hoe kunnen we verhinderen dat we er nog langer slachtoffer van zijn?

De domste oplossing is verstommen uit angst een domheid te begaan. De beste remedie tegen een begane domheid is haar te herhalen. Herhaling haalt de tragische angel uit de domheid. Zij maakt er een grap van. Onbewuste domheid wordt zo bewuste domheid. Zo wordt je humorist, in onze cultuur de belichaming van slimheid. Aan domheid valt niet te ontsnappen, maar we kunnen van onze domheid een persoonlijke, unieke domheid maken. Als we toch moeten falen, laten we dan op een zo hoog mogelijk niveau falen.

Het streven naar volledigheid, naar perfectie, wordt gefnuikt door een idiotie waar elke vorm van organisatie vroeg of laat op stuit, een ongrijpbare gekte die het systeem dreigt te vernederen tot een klucht.

Er is geen andere hel dan de angst, die overigens onlosmakelijk met het bestaan is verbonden. Angst vergalt ons plezier, maar houdt tevens de wereld draaiend. Ataraxie is de uitweg. Een toestand vrij van zorg en vrees. Onze cultuur is niets anders dan het product van vergeefse pogingen het paradijs te herwinnen. Het geluk schuilt in het verlangen, niet in de vervulling.

Niet de zondaars, maar de ‘levende doden’ vormen de schandvlek op de schepping. De holle mensen laten zich leven. Conformisten, zwevende kiezers, de zwijgende meerderheid, de kudde die gedachteloos de waan van de dag volgt, opportunisten die met alle winden meewaaien, mensen zonder standpunt, onverschilligen, lafhartigen die zich op de vlakte houden alvorens achter de rest aan te hollen. In hen wordt de dwaasheid van de schepping zichtbaar. Juist dit gedrag van de massa bepaalt uiteindelijk wat als goed en wat als kwaad wordt gekenmerkt. De dwazen tonen de verborgen waarheid van de orde. Zij verstoren die orde niet. Willen wij niet de grond onder onze voeten verliezen, dan moeten wij ons van de domme houden voor de domheid in het hart van alle systemen die wijsheid in het verschiet stellen.

Smoesjes leiden altijd al een eigen leven. Hun verschijning betekent meestal het begin en tevens het einde van het gesprek. Zij gaan de dialoog uit de weg, laten geen ruimte voor discussie of tegenspraak, zijn doof voor anderen en belazeren zichzelf. Niet de incidentele doodzonde staat centraal, maar de structurele nalatigheid. Het goede geweten dat zichzelf een rad voor ogen draait en zich van geen kwaad bewust is. Deze kleine ondeugden vallen te herleiden tot de universele hoofdzonden als luiheid, spilzucht en ijdelheid.

Het voordeel van twijfel

Gisteren hoorde ik Georgina Verbaan bij Pauw en Witteman zeggen, dat hoe meer ze over junks en drugs las, hoe minder ze ervan leek te weten. Dat lezen deed ze ter voorbereiding op haar rol in de film 'Oogverblindend', die op 21 januari in premiere is gegaan. Ik geloof, dat dit in zijn algemeenheid waar is. Mensen die veel lezen en daardoor misschien iets meer weten, worden voorzichtiger, genuanceerder. Hoe minder kennis van zaken, hoe steviger vaak het standpunt. Degenen die het zekerst van hun zaak lijken, weten er vaak het minst van. Twijfel is een symptoom van wijsheid. Blijven twijfelen, ook als een beslissing genomen is, kan geen kwaad. Niet besluiten soms wel. Het spanningsveld tussen twijfel en besluitvaardigheid is broodnodig. Want geen mens is, zoals Matthijs van Boxsel schrijft, intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen. Blijven twijfelen dus!

Wachten op de knal

Hoe zit dit bestaan in elkaar ? Wat is onze plaats op dit planeetje in het onmetelijke heelal? Hoe zit het met de belangrijkheid die we onszelf – als menselijk ras – toedichten en die zwaar gerelativeerd moet worden? We zijn niet opgewassen tegen 10 weken extreem warme temperaturen. Dan wordt het oppervlaktewater te warm, waardoor het niet meer gebruikt kan worden om onze elektriciteitscentrales te koelen en de stroomvoorziening in gevaar komt. Wie heeft een aggregaat ? Wat gaat er allemaal mis als we geen stroom meer hebben. Of geen drinkwater. De rampen zijn niet te overzien. Aardbevingen. Bosbranden. Een springvloed. Wekenlange regen. Het weer alleen al. We praten er waarschijnlijk zo veel over omdat we intuïtief weten, dat het onze grootste vijand is. En maar doen alsof we het allemaal onder controle hebben. Wijsneuzen genoeg. Het gaat goed met de democratie. Maar de vrijheid is in gevaar. De dictatuur van de minderheid dreigt. De jacht, een oermenselijke activiteit, staat onder druk. Dreigt te worden verboden door acties van zichzelf ethisch hoog achtende cultuurmalloten, die niet beseffen hoe ver ze inmiddels van de natuur verwijderd zijn. Medici en andere fanatici grijpen de macht. Proberen de samenleving naar hun hand te zetten. Mensen lijken eeuwig te willen leven. Zouden we de tijdelijkheid niet beter kunnen benutten als we haar accepteerden en niet zo krampachtig probeerden te verlengen? De rokers worden aangepakt. Wie volgen? De bromfietsers, de automobilisten, de ruimtevaarders, de wc-gebruikers. Waar leidt dit toe? Wat willen we bereiken? Gaat het echt allemaal om macht ? Wie wil het voor het zeggen hebben ? En wat gebeurt er als ze het voor het zeggen hebben ? Of als anderen ook iets te zeggen willen hebben ? Praten, maar ook nog steeds slaan, schoppen en schieten. Onze compromissen sterven in schoonheid en wij in onze compromissen. Niets is meer eenvoudig of duidelijk. Alles is ingewikkeld of gecompliceerd. We kunnen de werkelijkheid niet uitleggen omdat ze te moeilijk voor ons geworden is. Is dat echt zo ? Of is die eigenlijk heel simpel, maar willen we dat niet meer zien. Leef met vlag en wimpel, maar hou het simpel. Als teveel mensen het begrijpen zijn er teveel machtig. Kennis is toch macht ? Binnen- en buitenlandse – ismen en - isten vormen de grootste bedreiging voor het evenwicht , de stabiliteit van onze samenleving. Het zijn de intoleranten die ons voortbestaan bedreigen. Het zijn degenen die hun wil, hun opvattingen, hun visie met ( politieke ) dwang aan anderen proberen op te leggen. Maar ook zij die niets te verliezen hebben. Waarvoor geen perspectief bestaat. Zij nemen, zonder aanzien des persoons , zonder respect voor leven wat ze nodig denken te hebben. Tegen hen zal niet opgetreden worden. Dat is te gevaarlijk voor onze agentjes. Die dachten zekere, door de overheid betaalde, baantjes te hebben. Maar toch zeker geen werk, waarbij gevaar voor eigen leven een factor van betekenis zou kunnen zijn. De samenleving wordt uit het lood geslagen, verliest haar evenwicht en komt ten val. Er is een chronisch gebrek aan leiding en charisma. Wij accepteren nauwelijks nog leiding, want we weten het toch allemaal beter. Ons systeem is rot. De worm zit erin. Van binnenuit wordt het opgevreten. Langzaam, maar heel zeker. Tot het ploft. Het wachten is alleen nog maar op de knal.

Hoed u voor de preventiestaat! 1. De bromfiets

Hoeveel bromfietsen er in Nederland precies rondrijden weten we niet precies. Het zijn er naar schatting zo'n 600.000. In 2010 moeten nieuwe bromfietsers naast het al verplichte theorie-examen ook een praktijkexamen gaan afleggen. Het totale pakket gaat voor nieuwe rijders ongeveer 400 euro kosten. Wat wil minister Eurlings bereiken? 10% minder dodelijke slachtoffers. Dat klinkt groots, maar het gaat om 8 mensen(levens).

Laten we eens naar de cijfers kijken.
In 1998 kwamen er 87 bromfietsers om in het verkeer. In 2006 waren het er weer of nog steeds 86 en in 2007 80. Ook in 2001 en 2004 waren het er 87.

Welke maatregelen zijn er in al die jaren genomen om het aantal dodelijke verkeersslachtoffers onder bromfietsers te verminderen?Sinds 1975 is het dragen van een helm verplicht. In 1996 ( dat jaar vielen er 97 bromfietsdoden ) is het bromfietscertificaat ingevoerd. In 1999 kwam de maatregel 'bromfiets op de rijbaan' ( 106 bromfietsdoden dat jaar ). Sinds 1 oktober 2006 is het certificaat verdwenen en vervangen door het rijbewijs AM. Vanaf 2007 moeten alle brom- en snorfietsen een kenteken hebben. In Europees verband werden maatregelen genomen om het opvoeren van brom- en snorfietsen moeilijker te maken.

Voorzichtig concluderend kan gesteld worden, dat al die maatregelen weinig tot niets opgeleverd hebben. Wel is de burger op steeds hogere kosten gejaagd.
Kennelijk weigeren wij te accepteren, dat het simpele feit dat er ongeveer 600.000 brom- en snorfietsen rondrijden per jaar zo'n 87 doden kost (0,0145%).

Het streven naar een 0%-risicomaatschappij leidt tot absurde maatregelen, waarvan de kosten voor burgers in geen enkele verhouding meer staan tot de maatschappelijke opbrengst. Minister Eurlings is inmiddels kennelijk ook ingepakt door zijn ambtelijke adviseurs, die in grote getalen elke ochtend naar hun werk komen om maatregelen te verzinnen waar niemand om vraagt en die niets opleveren.
In plaats van de conclusie te trekken dat welke maatregel dan ook, anders dan het totaal verbieden van de brom- en snorfiets, niet leidt tot een aanmerkelijke daling van het aantal dodelijke bromfietsslachtoffers en die 87 maar te accepteren, doen we er nog een schepje bovenop in 2010. En dat zal in 2015 wel nog een keer gebeuren als blijkt dat het er dan nog steeds 87 zijn. Zo werkt de preventiestaat!

Terug naar nu!

Het gerechtshof in Amsterdam heeft besloten dat Wilders zich voor de strafrechter moet verantwoorden voor zijn uitlatingen in verschillende media en ook voor zijn film Fitna. Wilders zou aanzetten tot haat en discriminatie met eenzijdige, sterk generaliserende formuleringen die een radicale strekking hebben. Formuleringen, die mensen in hun waarde aantasten. Ons openbaar ministerie vond eerder dat Wilders niet vervolgd hoefde te worden, omdat onze democratie wel tegen een stootje kan. En Wilders? Die is aangeslagen, zo laat hij weten. Hij kan kennelijk niet tegen een stootje. Al weer een zwarte dag voor de vrijheid van meningsuiting. Voor de democratie.
Natuurlijk heeft ook deze medaille verschillende kanten.
Mag je kritiek hebben op de islam, het christendom, de joden en ga zo maar door? Ja, dat mag. Mag je generaliseren en hele bevolkingsgroepen op een hoop gooien? Misschien. Maar vast staat dat je dan de werkelijkheid geweld aan doet. Je spreekt bewust en opzettelijk onwaarheid. We weten al, dat Wilders niet van nuanceren houdt en dat hij niet tegen kritiek kan. Iedereen die het niet met hem eens is kan de pot op of het gekkenhuis in. Hij is niet in staat om op het scherp van de snede te debatteren zonder te vervallen in platitudes. Hij wil niet verbinden, hij wil verdelen. Onze wet kent een haatzaai-artikel en dat zou Wilders, die deel uitmaakt van de wetgevende macht moeten weten. De wet geldt voor iedereen en dus ook voor hem. De ‘rule of law’ is een van de pijlers van de democratie.
Hitler is ook democratisch aan de macht gekomen. Dat bewijst dat het volk soms tegen zijn eigen domheid beschermd moet worden. Maar hoe doe je dat op democratische wijze? Dat kan alleen maar als iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid neemt, door zich de vraag te stellen wat gedaan moet worden om die democratie te beschermen en beter te maken. Het antwoord kan verschillen. Wat gedaan moet worden derhalve ook. Als individuele kiezers moeten wij ons de vraag stellen of het ons als samenleving verder brengt als we op Wilders stemmen. De media moeten zich de vraag stellen of het ons verder brengt als alles wat Wilders uitkraamt goed genoeg is om de voorpagina te halen. Of het nieuws is als hij weer eens een hele bevolkingsgroep of religieuze gemeenschap beledigt. Of zij niet juist de nuances moeten aanbrengen die Wilders bewust achterwege laat. Het openbaar ministerie en de rechterlijke macht moeten erop toezien, dat niemand zichzelf boven de wet plaatst. Of het nu een politieagent is die tegen een kerk plast of een volksvertegenwoordiger die aanzet tot haat en discriminatie.
Wilders wil nu natuurlijk niets liever dan het zielige jongetje uithangen, dat niet mag zeggen wat hij wil. Of de martelaar, die aan de schandpaal genageld wordt door al die watjes die ons land al tijden onveilig maken. De uitspraak van het gerechtshof komt hem eigenlijk wel van pas. Wilders is niet zielig en hij is ook geen martelaar. Hij is een berekenende politicus, die macht wil en die denkt hij te kunnen verwerven door ongenuanceerd stelling te nemen. Hij onderschat ons. De grote meerderheid doorziet zijn spel.

Even terug naar februari 2008!

Het kost me enige moeite. Ik moet mezelf overwinnen. Ik twijfel. Moet ik er nu aandacht aan besteden? Want dat is juist wat hij wil. Aandacht. Stemmen. Volgens Geert Wilders kan minister Maxime Verhagen van Buitenlandse Zaken 'de pot op'. Lafbekken zijn het, ze doen het in hun broek voor die moslims. Zo niet Wilders. Die is moedig. Hij durft te zeggen wat velen alleen maar denken. Hij ziet het gevaar. Stoere taal. Maar laten we ons eens proberen voor te stellen wat er gaat gebeuren als de Partij voor de Vrijheid het in Nederland voor het zeggen krijgt. Dan wordt de Koran verboden en zullen er waarschijnlijk massale boekverbrandingen plaats gaan vinden. De ruiten van door moslims gedreven winkels zullen ingegooid gaan worden, door niet door enige diepgang gehinderde vrijheidsstrijders. Moslims worden opgepakt en gedeporteerd. Er komt een hek om Nederland te staan. Klinkt bekend. Wilders vergelijkt zelf de Islam met het nationaal-socialisme. Nu is Wilders geen socialist, maar zeker wel een nationalist. Fitna, beproeving. Is de Islam de beproeving waar Nederland voor staat? Of is dat juist Wilders zelf? Waar de nuance ontbreekt,regeert de oppervlakkigheid. de Partij voor de Vrijheid zou wel eens de grootste bedreiging voor die vrijheid kunnen blijken te zijn. In een vrij land mag Wilders doen wat hij doet. En zeggen wat hij zegt. Wat ik me afvraag is of hij, als hij het ooit voor het zeggen krijgt in Nederland, nog iemand toe zal staan om een film te maken over de beproeving die hij voor onze democratie is gebleken. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Wilders is het echte gevaar!

Barack Obama

Het is onmiskenbaar. Obama raakt en beweegt vele mensen. Zelfs in Nederland. De Nederlandse Obama-fanclub, gisteren bijeen in Scheveningen, kent en verenigt leden afkomstig uit alle lagen van de bevolking, van alle gezindten en van SP tot VVD. United! We are one. Ze hielden het niet droog bij de inauguratie. Verenigd in wat? Give us hope Obama, give us hope Obama, hope before the morning comes! Obama geeft mensen hoop. Waarop? Op een betere wereld? Geloven we echt dat een man die kan bewerken? Obama zelf gelooft dat niet. Yes WE can. Wij kunnen het! Als we in staat zijn om ons eigen belang te overstijgen. Als we verder kijken dan onze eigen neus lang is. Als we proberen te begrijpen in plaats van op de eerste plaats onze eigen positie voor het voetlicht te brengen en te verdedigen. Als we onszelf kunnen verplaatsen in de positie van de ander. Als we onszelf kunnen zien door de ogen van de ander. Als we in staat zijn zelf te veranderen in plaats van alleen maar van anderen te verwachten dat zij dat doen. Als we bereid zijn kennis te nemen van en ons te verdiepen in andere culturen. Als we niet doen alsof wij de wijsheid in pacht hebben en daarom alles beter weten. We kunnen niet een man opzadelen met deze onmenselijke taak. We moeten het samen willen doen. The spirit of service.
De verwachtingen zijn hoog gespannen. Te hoog zeggen nogal wat mensen. Maar misschien zijn dat juist de mensen die niet bereid zijn de mouwen op te stropen, de zaak af te stoffen, hoop boven angst te stellen, waarden en idealen overeind te houden ook als dat minder veiligheid betekent. Misschien zijn dat juist de mensen die zich al bij voorbaat indekken, zodat ze later kunnen zeggen dat ze het altijd al gezegd hebben.
Amerika heeft een nieuwe president. De 44ste. Hij heeft zijn landgenoten meteen duidelijk gemaakt, dat wie anderen wil veranderen eerst zichzelf zal moeten veranderen. Dat veranderingen tijd kosten. Hij heeft de wereld een dubbele, maar duidelijke boodschap gegeven. Amerika zal een bondgenoot zijn voor alle vrienden van vrede. Oude waarden kunnen niet gebroken worden door mensen die geweld, terrorisme en corruptie gebruiken als middelen om macht te verkrijgen. Zij zullen verslagen worden. De idealen winnen het uiteindelijk altijd van de wapens. Open de vuist en de hand zal je gereikt worden.
Een nieuwe koers, een ander geluid. Inspirerend leiderschap. Om te beginnen niet slecht.

Wat beweegt ons?

We zitten met z’n allen op een bol die door de onmetelijke, oneindige ruimte zweeft. We draaien in een jaar om onze zon en elke dag om onze eigen as. Onze enige maan draait in een maand tijd om ons heen. Dat was altijd al zo. We kunnen ons die onmetelijkheid, die oneindigheid niet voorstellen. Alles moet een begin en een einde hebben. Het moet overzichtelijk, beheersbaar zijn. Het is goed of kwaad. We zijn zelf tijdelijk. Een nietige toevalligheid in de eeuwigheid. We zijn ontstaan en zullen weer vergaan. Alles wat wij mensen doen is gericht op beheersing. Op beheersen en beheerst worden.. Op het zoveel mogelijk elimineren van risico’s. De risicoloze maatschappij. Ruim 6,6 miljard mensen beheersen en worden beheerst. In het groot en in het klein. En het is allemaal schijn. We willen zo graag geloven, dat we beheersen. Iedereen op zijn of haar eigen wijze. Maar steeds opnieuw blijkt dat we machteloos zijn als het er echt op aankomt. We staan nog steeds machteloos tegenover de elementen,vuur, water, lucht en aarde. Branden, overstromingen, tornado’s en aardbevingen laten ons zien hoe nietig we in feite zijn. Het is niet meer dan toeval dat we er nog zijn. We doen er desalniettemin alles aan om onze toekomst en die van onze kinderen en kindskinderen veilig te stellen. We hebben het er maar druk mee. Kijk naar de zaadbank met plaats voor meer dan twee miljard zaadjes van gewassen uit de hele wereld op Spitsbergen, de ‘Svalbard global seed vault’. Zinvol of waanzinnig?We leven slechts een seconde en nog minder in het heden en bouwen voortdurend een verleden op. Dat verklaart ons vooruit kijken. We willen zo ver mogelijk vooruit zien. Stellen scenario’s op. Willen weten wat we morgen moeten doen om overmorgen te overleven. Elke seconde telt. Er is geen tijd. Optimisten zeggen dat we zullen overleven. Pessimisten stellen dat we onszelf zullen vernietigen. Wat is waar? Volgens Hugo Claus bestaat de waarheid niet en wordt ze zelfs elke dag gelogen. Kun je liegen wat niet bestaat? Of zijn er vele waarheden en hangt het er maar net vanaf hoe en van waar je kijkt? Of draait het allemaal alleen maar om belangen? Een stevige aardbeving en de zaadbank is weg. Wat als onze planeet uit elkaar barst of in botsing komt met een ander hemellichaam? Wat gebeurt er dan met die miljarden zaadjes, die zo zorgvuldig bij -18 bewaard werden? Waarop bereiden we ons voor? Waar is de rede? Het verstand? De eigenschap, die ons van de dieren en planten onderscheidt. Wij kunnen denken. Wat heeft dat opgeleverd? Grote en kleine denkers. Wat weten we? Weten we nog steeds meer niet, dan we wel weten? Omdat we alles zo graag willen beheersen, vergeten we wel eens dat we er deel van uit maken. Van dat grote geheel. We geven onszelf de indruk dat we erboven staan. In ons streven naar beheersing, naar het veiligstellen van de toekomst, hebben we onze natuurlijke vijanden uitgeschakeld. Uitgeroeid, gedomesticeerd, in dierentuinen of reservaten opgesloten. En ook in gevangenissen. We moeten eten en voorkomen dat we gegeten worden als we willen overleven. Om de een of andere reden hebben we onze bol, die uit land,water, lucht en vuur bestaat, verdeeld in landen. We hebben grenzen getrokken. Lijnen, die alleen in onze hoofden bestaan. Lijnen, die we willen verschuiven en verdedigen. Lijnen van lucht, die niemand tegen kunnen houden. Het zijn niet die lijnen, die ons tegenhouden. We houden elkaar tegen. We vertrouwen elkaar niet. Zijn bang voor elkaar. We zijn elkaars predatoren geworden. We slachten enkel nog elkaar af. In het groot en in het klein. Daar zou de Partij voor de Dieren tegen in het geweer moeten komen. We staan in ons recht. We hebben gelijk. We twijfelen niet aan onze goede bedoelingen. En we zijn bang. De wereld is bang. Er zijn slimmeriken die dat weten en gebruik maken van die angst. Mensen, die olie op het vuur gooien. Mensen, die zo verdraaid zeker lijken te weten wat waar is en wat niet. Wat waar is, is dat wij er met al ons verstand niet in slagen elkaar de aarde en het leven te gunnen. Het kan dus niet de rede zijn, die ons handelen drijft. Wat wel? Wat drijft ons? Wat raakt ons? Wat beweegt ons?

Toekomst?

Een grote komeet nadert de aarde. Met man en macht wordt getracht het naderend einde te verhinderen. Eendrachtig, zo lijkt het. Raketten worden gelanceerd. Laserstralen gericht. Een kamikazeruimtevaart met mega – atoombommen gestart. Niets helpt. De aarde zal getroffen worden. Uiteensplijten in kleinere en grotere delen. In stof. Waar wordt de aarde getroffen? Hoe zal ze uiteenvallen. De dag des oordeels zeggen de katholieken en geven zich over aan de wil van hun heer. De fundamentalistische moslims verenigen zich met andere godsdienstfanaten en trekken naar het beloofde land. Zuid – Amerika, zo voorspellen de wetenschappers, zal als grootse brok het heelal in suizen. Het grootste stuk overblijvende aarde. De ongelovigen worden uitgeroeid om plaats te maken voor de echte gelovigen, die hun leiders, die er vooral zelf beter van worden, schaapachtig volgen. Dan komt de klap. De wetenschap heeft weer eens gefaald. De berekeningen kloppen niet. De komeet ramt de aarde precies bij Buenos Aires. Niets blijft er over. We zijn weer gewoon stof.

Verhaal

‘Ken je dat?’,vroeg ik hem. ‘Je bedenkt een verhaal, jouw verhaal, jouw kijk op de werkelijkheid. En dan, ineens, heb je het niet meer in de hand. Je eigen verhaal gaat er met je vandoor. Het neemt het heft in eigen handen. Je bent de regie kwijt. Jouw verhaal gaat letterlijk zijn eigen leven leiden. Je staat erbij, kijkt ernaar. Het overkomt je. Je kunt niet meer terug, zonder je gezicht te verliezen, ook al is het jouw verhaal niet meer. Het lijkt een beetje op ‘Two dragons’, het resultaat van een schrijfwedstrijd van ECI. De eerste bijdrage kwam van Esther Verhoef, waarna de beste hoofdstukken van de inzenders aan het verhaal werden toegevoegd. Het resultaat werd een thriller, die Esther waarschijnlijk niet bedacht zou hebben.
Zo heeft Wilders de opening van zijn campagne tegen de Islam bedacht. Slim inspelend op onderbuikgevoelens in de samenleving. Slim reagerend op een falend beleid met betrekking tot de integratie van minderheden. Slim gebruik makend van de snelheid, waarmee we leven. Zo snel, dat er geen tijd meer is om ergens echt over na te denken. Geen ruimte latend voor nuancering. Wie kritisch reageert, wordt verketterd en is een bange schijterd, die de waarheid niet onder ogen durft te zien. Weet je wat ik me wel eens afvraag? Wat zou die Wilders nu echt denken? Wat gaat er in die man om? Wat wil hij bereiken? Ik denk dat hij de regie over zijn verhaal al lang kwijt is. Het verhaal is uit zijn hand gelopen. Allerlei schreeuwers leveren dagelijks nieuwe bijdragen. De hele wereld doet mee.’
‘Wat zou er gebeurd zijn, als niemand gereageerd had?’, vroeg hij.
‘Ik weet het niet, maar ik vermoed dat hij dan steeds harder had moeten schreeuwen om gehoord te worden. Steeds ongenuanceerder had moeten worden. En tenslotte ongeloofwaardig. Nu hoeft hij niets meer te doen. Hij regisseert nog een filmpje, maar al lang niet meer het verhaal. De schreeuwers reageren al, voordat er ook maar een beeldje zichtbaar is geweest. Het verhaal gaat zijn eigen weg. Met tientallen bijdragen, maar zonder eindredacteur. En dat is het grote gevaar.’

Chemie of wie coacht de coach?

John Floore vertrok bij het Limburgs Symphonie Orkest (LSO). Gertjan Verbeek moest weg bij Feijenoord. Er was in beide gevallen geen chemie meer tussen leider en medewerkers. Dat hoor ik wel vaker. En steeds vraag ik me af wat daarmee nou precies bedoeld wordt. Heel lang geleden, op de HBS, heb ik wel scheikunde gehad, maar daar heb ik niets geleerd over de chemie tussen mensen. In eerste instantie flitste, toen ik erover nadacht, door mijn hoofd dat er juist wél sprake moest zijn van chemie, want kennelijk leidde het feit dat er bij het LSO en Feijenoord wat mensen bij elkaar gevoegd zijn tot een reactie. Nu kunnen chemische reacties langzaam verlopen, zoals bijvoorbeeld bij een roestende auto, maar ook heel snel, zoals bij een ontploffing. Maar bij het LSO en Feijenoord gebeurde het langzaam en de boel ontplofte toch. Er was geen chemie. Ik begin het geloof ik te begrijpen. Er was geen chemie en daardoor ontstond de ontploffing. Nee, dat kan ook niet. Ontploffingen vinden niet plaats zonder een chemische reactie. Ik kom er niet meer uit en zoek mijn toevlucht tot allesweter Wikipedia. Daar stuit ik op het begrip mengsel. “Een mengsel is in de scheikunde een combinatie van twee of meer verschillende chemische stoffen die door elkaar worden gehusseld zonder dat daarbij de moleculen hun identiteit verliezen. Een mengsel wordt gekarakteriseerd door de moleculen die eraan deelnemen en de verhouding van hun hoeveelheden. Het is mogelijk dat in een mengsel een chemische reactie optreedt, maar daarmee verandert het mengsel; er is na een chemische reactie sprake van een ander mengsel, met een andere samenstelling.” (Wikipedia )
Dat helpt. Een organisatie, zoals een orkest of een voetbalclub, zou je kunnen zien als een combinatie van verschillende (groepen van) mensen, die door elkaar gehusseld worden zonder hun identiteit te verliezen. Er kan een reactie ontstaan, maar dan verandert de organisatie. Dan wordt de som meer dan het geheel der delen. Dat gebeurde dus niet bij het LSO en Feijenoord. De elementen in die organisaties vertoonden een afstotingsreactie. Ze verwijderden zich van elkaar. In beide gevallen wisten de leiders dat het aan de medewerkers lag. Floore had het over rotte appels, die teveel tijd hadden om zich met regels bezig te houden en Verbeek vond zichzelf wel een vechter, maar wilde niet de strijd aangaan met windmolens. Hij bedoelde de spelers. Zouden Floore en Verbeek ook wel eens naar zichzelf gekeken hebben? Hebben ze hun best gedaan om te begrijpen, voordat ze begrepen wilden worden? Hebben ze goed geluisterd? Manfred Kets de Vries zegt dat een vis altijd begint te rotten bij de kop. Rotten is net als roesten een chemische reactie. Er was dus wel degelijk chemie.

Leesvoer

We ervaren Europa als een 'ver-van-mijn-bed-show'. We wanen ons, na de val van de muur, het einde van de Koude Oorlog en het verschijnen van Fukuyama's 'The end of history' in een triomfstemming. We vertonen in toenemende mate protectionistische en nationalistische trekjes. Wij, de grote voorvechters van de vrije markt economie, zijn een beetje (erg) bang voor de opkomende economieen in het Oosten. Wij weigeren de steun aan de landbouwsector af te schaffen. Die kost ons wel veel belastinggeld. Onze deelbelangen verdelen ons. Als wij ons niet aanpassen aan de veranderingen, die in de wereld plaatsvinden en arrogant blijven geloven dat wij de enigen zijn die het wel weten, dan zal dat geen vreedzamere en stabielere wereld opleveren.

Lees :
1. De toekomst van de vrijheid
2. De wereld na Amerika
Beide boeken zijn van Fareed Zakaria
3. The new Asian hemisphere
Geschreven door Kishore Mahbubani

Krachten bundelen

In Dagblad De Limburger van zaterdag 3 januari pleit burgemeester Gerd Leers van Maastricht voor ingrijpende bestuurlijke vernieuwing in Zuid-Limburg. ‘Krachten verdelen of krachten bundelen?’, luidt de kop. In dezelfde editie staan ook de commentaren van enkele collega burgemeesters, die het niet met Leers eens zijn. En al helemaal niet met de manier waarop de eerste burger van Maastricht met zijn talent om problemen op te lossen woekert. Burgemeester Cox van Sittard-Geleen bijvoorbeeld vraagt zich af voor welk probleem de voorstellen van Leers eigenlijk een oplossing moeten bieden. In de kern komt het probleem volgens Leers neer op een gebrek aan moed, eensgezindheid en opofferingsbereidheid en een overschot aan kortzichtige lokale bestuurders die allemaal hun mening of fiat over of aan iets moeten geven. Leers constateert zelf al terecht dat een discussie over de structuur van het openbaar bestuur in Zuid-Limburg wel eens verlammend zou kunnen werken, ons jarenlang bezig zou kunnen houden en nodeloos veel energie zal gaan kosten. Geen discussie dus. Nee, een conferentie over de bestuurlijke toekomst van Zuid-Limburg. Daartoe roept hij gedeputeerde Driessen en het provinciaal bestuur op. Dat zal natuurlijk helpen. Zou er in Zuid-Limburg iemand tegen het bundelen van krachten zijn? Ik denk het niet. De vraag is echter waar die bundeling van krachten toe zou moeten of kunnen leiden? Er bestaat geen gezamenlijk doel. Er is geen sprake van een samen beleefde ‘sense of urgence’. Er zijn teveel verschillende agenda’s, die niet op elkaar afgestemd zijn. Versnellingsagenda’s, verborgen agenda’s, verrassingsagenda’s, persoonlijke agenda’s, verkiezingsagenda’s, partij-agenda’s. Het is nog niet lang geleden dat verschillende Limburgse burgemeesters rollend over straat vielen met betrekking tot de ‘branding’ van Zuid-Limburg. Zuid-Limburg, waar ligt dat? Maastricht, dat weet de wereld wel te vinden! Een duur reclamebureau mocht niet baten. Je wordt het makkelijker eens met minder meningen en Burgemeester Leers is het waarschijnlijk heel snel met zichzelf eens. Weg met al die kleine egootjes die een eigen mening hebben dus. ‘Leers for President!’ Ik ben een verklaard voorstander van verlicht despotisme. Onze democratie heeft zichzelf overleefd. Geef Leers het dus voor het zeggen en reken hem over vijf jaar af. Maar wat gaat hij doen? Ja, alle koffieshops naar de grens bij Eijsden, dat weten we. Wie het verder weet mag het zeggen Ik zou me kunnen voorstellen dat het zinvoller is het debat daarover te voeren, dan het te hebben over de vraag of er nu een ( dan kun je het ook de provincie wel laten doen ), drie, zeven of negentien gemeenten moeten zijn. In de ogen van technocraten is schaalvergroting het wondermiddel tegen alle kwalen. Het werkt alleen bijna nergens. Misschien is het – in het kader van onze krimpdiscussie – ook handig de blik eens over de landsgrenzen heen te richten en te constateren dat er in Aken de komende jaren nog sprake is van groei en van stevige investeringsvolumes. En sinds Karel de Grote weet iedereen waar Aken ligt. Eigenlijk is die het schuld. Hij had zich in Maastricht moeten vestigen!

Schrijven

Schrijven is 'fun'. Het dwingt tot nadenken, tot overpeinzen. Ik zou het elke dag willen doen, maar red dat niet. Er zijn ook dagen dat ik gewoon niets te zeggen heb. Dan lees ik maar.
Een blog schrijven nodigt uit en zet aan tot dialoog. Tot kritiek en commentaar, tot uitdagen, tot diepgang, tot boosheid, verbazing, teleurstelling, vreugde, tot herkenning. Een blog daagt ook uit tot discipline. Schrijven is een ambacht. Je moet ervoor gaan zitten.
Ik hoop mensen te bereiken!