De regering van
President Rodrigo Duterte is nu ruim vier maanden oud. De berichtgeving erover concentreert zich op
zijn grote mond en de oorlog tegen drugs, die nu al bijna 5000 (per 1 november
2016 4812 om precies te zijn) mensen het leven heeft gekost, deels in operaties
uitgevoerd door de politie en deels door zogenoemde EJK’s (Extra Judicial
Killings). Dat zijn er al meer dan gedurende de ‘martial law’ tijd van Marcos
(3240 volgens Amnesty International). Vooral mensenrecht- organisaties uiten
kritiek op de manier waarop het drugsprobleem door Duterte bestreden wordt.
Maar er is meer
gaande in de Filipijnen. Duterte heeft bij zijn kabinet-benoemingen zichtbaar
terug gegrepen naar de regering van
President Gloria Macapagal Arroyo (2001-2010), door voormalig advocaat generaal
Frank Chavez bestempeld als de meest corrupte van alle Filipijnse regeringen. Daarenboven steekt hij zijn vriendschappelijke
relatie met de familie van voormalig dictator Ferdinand Marcos (1965-1986) niet
onder stoelen of banken. Hij beloofde tijdens de verkiezingscampagne al, dat
hij een begrafenis van Ferdinand Marcos sr. op de heldenbegraafplaats ‘Libingan
ng mga Bayani’ toe zou staan. De
meerderheid van de Hoge Raad van de Filipijnen heeft bezwaren daartegen onlangs
weggewoven, met de simpele legalistische conclusie dat het hier een bevoegdheid
van de president betreft, een politieke beslissing derhalve, waartegen
juridisch geen bezwaar mogelijk is. Zelf
heeft Duterte uitgesproken dat de Marcos familie, met name dochter Imee Marcos,
zijn verkiezingscampagne financieel gesteund heeft, hetgeen overigens door Imee
Marcos ontkend wordt. Eveneens heeft de Hoge Raad nog niet zo lang geleden het
arrest (sedert 2011) van voormalig
President Gloria Macapagal Arroya opgeheven omat er onvoldoende vermoeden van
schuld tegen haar corrptie zou bestaan.
De rechtspraak in de Filipijnen wordt ook wel eens bestempeld als ‘the
department store of justice’, het recht is te koop voor de meest biedende. Het
heeft er alle schijn van dat de voormalige Marcos vriendjes weer sterk in
opmars zijn. Zo wordt de revitalisering van de nooit in gebruik genomen
kerncentrale van Bataan gepropageerd door een van de Cojuangcos, wiens vader ,Eduardo
‘ Danding’ Cojuangco, samen met Marcos’ naar Hawaii uitweek in 1986. Het
Amerikaanse bedrijf Westinghouse, dat de centrale bouwde, heeft Marcos naar
schatting tussen de 50 en 80 miljoen dollar aan steekpenningen voor die
opdracht betaald. De zoon van de
dictator is een van de 24 Filipijnse senatoren, was kandidaat vice-president
bij de laatste verkiezingen en bereid zich naar alle waarschijnlijkheid voor op
een gooi naar het Presidentschap in 2022.
Aan de andere
kant heeft Duterte zich geafficheerd als een vredespresident. Hij is druk
doende de problemen met de Moslim bevolking in het zuidelijke Mindanoa op te
lossen en werkt daarbij samen met Nur Misuari,
de oprichter en leider van het MNLF (Moro National Liberation Front).
Als een van de bijdragen aan een vreedzame toekomst ziet Duterte de
federalisering van de Filipijnen. Voorts zijn er besprekingen gestart in Oslo
met de vertegenwoordigers van de Communistische Partij van de Filipijnen (CPP)
en het daarmee verbonden National Democratic Front alsmede de gewapende tak, de National People’s Army.
Duterte heeft de communistische politieke gevangenen vrijgelaten en in zijn
verbale uitingen krachtig afstand genomen van het imperialistische Amerika en
opnieuw toenadering gezoch tot China en Rusland. Noodzakelijke voorwaarden om de besprekingen
in Oslo een kans van slagen te geven. Het al decennia slepende Comprehensive
Agrarian Reform Program (CARP) evenals de armoede- en corruptiebestrijding zijn
niet onbelangrijke onderdelen van de Oslo agenda.
Interessant is
hoe Duterte de beide bovenstaande strategische koersbepalingen met elkaar denkt
te kunnen verzoenen. De machtige
politieke dynastieën van de Filipijnen zullen hun posities niet
zonder slag of stoot prijs geven. De Moslims willen absoluut een herziening van
het feodale landeigendom stelsel en de communisten streven naar de nationalisatie van een aantal
cruciale industrietakken, zoals de
mijnbouw en de drinkwater- en electriciteitsvoorziening. Voorwaar geen gemakkelijke spagaat voor
Rodrigo Duterte.
