Umwertung aller Werte

Ik had, geloof ik, last van een schrijversblok. Er was even niets waarover ik me druk maakte. Even voelde ik een lichte onpasselijkheid opkomen toen de paus op weg was naar Afrika. Maar ik kon het niet opbrengen om serieus in te gaan op zijn onzinnige opmerkingen over condooms en aids. Er komt de laatste tijd alleen nog maar onzin uit het vaticaan. Daar moeten we dus maar aan wennen. De crisis dan? Welke crisis? Ons kabinet neemt maanden voorbereidingstijd, gevolgd door weken van overleg en onderhandelen, voor een pakket van maatregelen. Het resultaat is dat we eerst niets doen. Dat levert 50 miljard op. Dan investeren we nog 1% van ons bruto binnenlands product (bbp) en vanaf 2011 halen we alles weer terug met een half procent van het bbp per jaar door te bezuinigen. De sociaal economische raad mag nog tot oktober nadenken over eventuele alternatieven voor het verhogen van de AOW-leeftijd. Hoezo crisis? Een echte crisis vereist snel ingrijpen. Wij lijken nog wel wat tijd te hebben. Het zal dus wel zo'n vaart niet lopen met die crisis. De bankiers hebben ook nog steeds de grootste moeite met het inleveren van hun bonussen. De zaken gaan voor. Eigen belang eerst. Niks onbaatzuchtigheid in het belang van het hogere doel. Wat minder winst en de mensen aan het werk houden is kennelijk geen optie. Ik kreeg van een vriendin het boek 'Tegen de onverschilligheid, een pleidooi voor een moderne levenskunst' van Joep Dohmen cadeau. Inspirerend. Mij bekroop, toen ik het las, het gevoel dat het tijd is voor een nietzscheaanse Umwertung aller Werte. Maar wie brengt dat die waarde(n)loze, zelfgenoegzame graaiers, genietend van hun materieel geluk in ommuurde villadorpen, aan het verstand?

Keren of verder dwalen?

Deze week werd ik geconfronteerd met de Wet inburgering (Wi). Ik sprak een vrouw met de Nederlandse nationaliteit, die al bijna twintig jaar getrouwd is met een Amerikaanse ex-militair, die in Europa gediend heeft. Ze hebben samen twee kinderen, die zowel de Amerikaanse als de Nederlandse nationaliteit hebben. De man, een zogeheten ‘oudkomer’, wordt door de Wi verplicht een inburgeringscursus te volgen en een examen af te leggen. Daar heeft hij geen zin in. Het gezin is in rep en roer. Ze overwegen zelfs om dan maar naar Amerika te verhuizen en hebben daarbij het geluk, dat ze dat zonder al te veel problemen kunnen. Hier en daar mijn licht opstekend, hoorde ik verder het verhaal van een thoraxchirurg afkomstig uit Afghanistan. Zijn opleiding heeft de man in Rusland genoten. Daarom is hij zijn leven in zijn land van herkomst niet zeker. In Nederland mag hij ook niet blijven. Wel kan hij zo naar Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. Hij heeft ruim voldoende punten voor die emigratie. Wij Nederlanders moeten dan wel het visum tekenen. Dat doen wij niet, want dat zou een erkenning van zijn verblijfsstatus betekenen. Ons standpunt is dat hij eerst terug moet naar Afghanistan om daar een kopje kleiner gemaakt te worden. Van daaruit kan hij gaan waarheen hij wil. Twee voorbeelden en ik heb er deze week meer gehoord.
Wij vergrijzen en ontgroenen. In toenemende mate zullen wij in de toekomst aangewezen zijn op immigratie. Net als vroeger, ten tijde van de opkomende mijnindustrie in Limburg.
Tegelijkertijd laten wij de capaciteiten van velen, die hierheen gekomen zijn onbenut. Eigen volk en eigen taal eerst. De kracht van een klein landje als het onze was lange tijd dat wij meertalig waren. Onze oriëntatie was naar buiten gericht. Nu beheersen we onze talen niet meer en zijn aan het navelstaren geslagen. We lijken de weg kwijt te zijn. De hoogleraren Entzinger en Groenendijk hebben in februari een brief aan de Tweede Kamer geschreven. In het najaar van 2006 deden ze dat ook al eens, samen met 16 collega’s. Ze wijzen op onjuiste uitgangspunten van de Wi en op voorzienbare negatieve effecten. Om politieke redenen wordt er niet naar hen geluisterd. De meerderheid van onze politici heeft het druk met het opvangen van de electorale effecten van Verdonk en Wilders. Dat doet vrezen, dat wij niet ten halve zullen keren, maar waarschijnlijk ten hele zullen dwalen.

Zwemmen en geloven

Zondag. De dag des Heren. Rustdag. Merkwaardig genoeg de dag waarop de katholieke dienaren des Heren op aarde hard werken en hun geld verdienen met het opdragen van missen en het collecteren onder de gelovigen. Zelf zit ik zelden op zondag in de kerk. Ik kom er bij bruiloften en begrafenissen. Die vinden zelden op zondag plaats. Eerlijk gezegd oefent de kerk voor het overige weinig aantrekkingskracht op mij uit. De kerk is, net als alle organisaties op deze wereld, een lege huls. Het zijn mensen die ook deze huls vullen. En van een aantal van die mensen word ik niet bepaald vrolijk. Een deken, die een losbandig leven leidt in Limburg. Een bisschop die dat in de doofpot duwt. Een andere bisschop die de holocaust ontkent. Weer een andere bisschop, dit keer in Brazilië, die vindt dat artsen die een abortus uitgevoerd hebben bij een 9-jarig verkrachtingsslachtoffer niets meer in de kerk te zoeken hebben. Het vaticaan, dat een opmerkelijke rol speelt bij de euthanasie van een vrouw in Italië die jaren in coma lag. In welke wereld leven die mensen eigenlijk? Ook de nieuwe gedeputeerde in Limburg, ex - kamerlid Jos Hessels, worstelt. Hij zegt zich altijd te hebben opgesteld als het meest katholieke kamerlid, maar daarvoor nooit enige waardering vanuit de kerk te hebben ondervonden. Zat hij daarop dan te wachten? Hoezo scheiding van staat en kerk? In zijn ogen faalt de kerk bij het binnenhouden van mensen. Het is een dwangbuis. Hessels’ motto luidt: ‘Liever vergiffenis dan toestemming.’ Dat is typisch katholiek. Het berouw komt na de zonde en de Heer is vol van genade en schenkt altijd vergiffenis. Dus doe maar wat. De wereld zit echter ook vol met stenengooiers. Mensen die het weten, die nooit een fout maken, die nooit falen. Die net doen alsof ze ons houvast kunnen bieden. Frans Timmermans, onze staatssecretaris voor Europese Zaken roept ons op de moed te hebben om genuanceerd en behoedzaam te zijn en de schoonheid weer te zien van wederzijds respect. Een nieuw ethisch reveil, deze keer van de PvdA. Het is niet de kerk, het zijn waarden waar het om gaat. Het gaat niet om de kerk, het gaat om geloof. Vrijdag is Patricia de Martelaere, hoogleraar filosofie in Brussel en Leuven, overleden. Te jong, op 51-jarige leeftijd. In 2001 verzorgde ze de Titus Brandsma lezing met als thema ‘Wie is er bang voor de dood?’ Geloven vergelijkt ze in die lezing met zwemmen. Beide moeten we leren. Leren vertrouwen op de dragende kracht van het water. Niet spartelend naar houvast zoeken, maar vol vertrouwen de kant los durven laten en ervaren dat zwemmen niet meer is dan drijven. Ook al kun je zwemmen, je weet nooit hoe goed of hoe lang je dat kunt. En je weet ook niet in welke woeste wateren je terecht komt, zodat je het misschien toch net niet haalt. Geloven en zwemmen bestaan in essentie uit het vermogen om los te laten. Het vermogen om te genieten zonder gehechtheid.