Wat beweegt ons?

We zitten met z’n allen op een bol die door de onmetelijke, oneindige ruimte zweeft. We draaien in een jaar om onze zon en elke dag om onze eigen as. Onze enige maan draait in een maand tijd om ons heen. Dat was altijd al zo. We kunnen ons die onmetelijkheid, die oneindigheid niet voorstellen. Alles moet een begin en een einde hebben. Het moet overzichtelijk, beheersbaar zijn. Het is goed of kwaad. We zijn zelf tijdelijk. Een nietige toevalligheid in de eeuwigheid. We zijn ontstaan en zullen weer vergaan. Alles wat wij mensen doen is gericht op beheersing. Op beheersen en beheerst worden.. Op het zoveel mogelijk elimineren van risico’s. De risicoloze maatschappij. Ruim 6,6 miljard mensen beheersen en worden beheerst. In het groot en in het klein. En het is allemaal schijn. We willen zo graag geloven, dat we beheersen. Iedereen op zijn of haar eigen wijze. Maar steeds opnieuw blijkt dat we machteloos zijn als het er echt op aankomt. We staan nog steeds machteloos tegenover de elementen,vuur, water, lucht en aarde. Branden, overstromingen, tornado’s en aardbevingen laten ons zien hoe nietig we in feite zijn. Het is niet meer dan toeval dat we er nog zijn. We doen er desalniettemin alles aan om onze toekomst en die van onze kinderen en kindskinderen veilig te stellen. We hebben het er maar druk mee. Kijk naar de zaadbank met plaats voor meer dan twee miljard zaadjes van gewassen uit de hele wereld op Spitsbergen, de ‘Svalbard global seed vault’. Zinvol of waanzinnig?We leven slechts een seconde en nog minder in het heden en bouwen voortdurend een verleden op. Dat verklaart ons vooruit kijken. We willen zo ver mogelijk vooruit zien. Stellen scenario’s op. Willen weten wat we morgen moeten doen om overmorgen te overleven. Elke seconde telt. Er is geen tijd. Optimisten zeggen dat we zullen overleven. Pessimisten stellen dat we onszelf zullen vernietigen. Wat is waar? Volgens Hugo Claus bestaat de waarheid niet en wordt ze zelfs elke dag gelogen. Kun je liegen wat niet bestaat? Of zijn er vele waarheden en hangt het er maar net vanaf hoe en van waar je kijkt? Of draait het allemaal alleen maar om belangen? Een stevige aardbeving en de zaadbank is weg. Wat als onze planeet uit elkaar barst of in botsing komt met een ander hemellichaam? Wat gebeurt er dan met die miljarden zaadjes, die zo zorgvuldig bij -18 bewaard werden? Waarop bereiden we ons voor? Waar is de rede? Het verstand? De eigenschap, die ons van de dieren en planten onderscheidt. Wij kunnen denken. Wat heeft dat opgeleverd? Grote en kleine denkers. Wat weten we? Weten we nog steeds meer niet, dan we wel weten? Omdat we alles zo graag willen beheersen, vergeten we wel eens dat we er deel van uit maken. Van dat grote geheel. We geven onszelf de indruk dat we erboven staan. In ons streven naar beheersing, naar het veiligstellen van de toekomst, hebben we onze natuurlijke vijanden uitgeschakeld. Uitgeroeid, gedomesticeerd, in dierentuinen of reservaten opgesloten. En ook in gevangenissen. We moeten eten en voorkomen dat we gegeten worden als we willen overleven. Om de een of andere reden hebben we onze bol, die uit land,water, lucht en vuur bestaat, verdeeld in landen. We hebben grenzen getrokken. Lijnen, die alleen in onze hoofden bestaan. Lijnen, die we willen verschuiven en verdedigen. Lijnen van lucht, die niemand tegen kunnen houden. Het zijn niet die lijnen, die ons tegenhouden. We houden elkaar tegen. We vertrouwen elkaar niet. Zijn bang voor elkaar. We zijn elkaars predatoren geworden. We slachten enkel nog elkaar af. In het groot en in het klein. Daar zou de Partij voor de Dieren tegen in het geweer moeten komen. We staan in ons recht. We hebben gelijk. We twijfelen niet aan onze goede bedoelingen. En we zijn bang. De wereld is bang. Er zijn slimmeriken die dat weten en gebruik maken van die angst. Mensen, die olie op het vuur gooien. Mensen, die zo verdraaid zeker lijken te weten wat waar is en wat niet. Wat waar is, is dat wij er met al ons verstand niet in slagen elkaar de aarde en het leven te gunnen. Het kan dus niet de rede zijn, die ons handelen drijft. Wat wel? Wat drijft ons? Wat raakt ons? Wat beweegt ons?