Thursday 1 December 2011

Het korte geheugen van Europa

We schrijven juli 1997. Oost - Azië wordt geteisterd door een financiële crisis. Vooral Thailand en Indonesië worden hard getroffen. De opkomende economieën blijken nog fragiel. Europa is in geen velden of wegen te bekennen, in tegenstelling tot enkele jaren daarvoor toen er overeenkomsten werden afgesloten om mee te kunnen liften op het economisch succes. De Verenigde Staten kijken vooral naar hun eigen belang. Greenspan, Rubin en Summers trekken aan de touwtjes van de internationale financiële markten. Ze plegen een paar telefoontjes en zorgen ervoor dat Zuid-Korea op de been gehouden wordt. De reactie van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) op de crisis in het Verre Oosten wordt gedicteerd door de belangen van het Westen en niet door de behoeften van Oost - Azië. Daardoor heeft het IMF haar legitimiteit en prestige in Azië verspeeld. De Aziaten vertrouwen het niet meer en potten hun reserves zelf op, te meer omdat ze in het IMF niets te vertellen hebben. Stilzwijgende afspraak is immers dat een Europeaan het IMF leidt en een Amerikaan de Wereldbank. De meerderheid van de wereldbevolking wordt op die manier keurig buitenspel gezet als het om invloed gaat. Westerlingen blijken mooi weer vrienden. In de achterkamertjes en soms openlijk zijn ze neerbuigend en minachtend als het over het Verre Oosten gaat. Bij de eerste tekenen van problemen hebben ze in 1997 Oost - Azië gedumpt. Alleen de Chinezen doen wat gedaan moet worden. Ze steunen Thailand en Indonesië met elk een biljoen dollar. Verder devalueren ze hun munt niet om hun eigen export te bevorderen, verdedigen dus niet hun eigen belang , maar versterken juist het economisch groeipotentieel van de probleemlanden.

We schrijven 30 november 2011. Ik hoor Jan Kees de Jager zeggen dat Europa de crisis niet alleen kan oplossen. De Europeanen zijn niet in staat om het Europees Stabiliteit- en Financieringsfonds (EFSF) voldoende te voeden. Of de sterke economieën in de wereld maar even zo aardig willen zijn om daar 500 miljard tot een biljoen in te storten. Zij hebben er toch ook belang bij dat er een einde komt aan het gedonder in Europa! Hoe kort van memorie kan een politicus zijn?

Er is niet erg veel fantasie nodig om te bedenken wat Hu Jintao en Wen Jiabao gaan doen. De Chinezen hebben – in tegenstelling tot het Westen - al eerder bewezen oog te hebben voor grotere belangen dan het pure eigenbelang. Ze hebben geen belang bij het instorten van Europa en zullen te hulp schieten. Maar achterlijk zijn ze natuurlijk ook niet. Er liggen nog wel enkele openstaande rekeningen. De dagen van mevrouw Lagarde bij het IMF zijn geteld, terwijl ze er net zit. Europa zal niet langer 27 stemmen hebben in de VN, maar net als China één. In de Veiligheidsraad zal niet langer de dienst uitgemaakt worden door de overwinnaars van 1945, maar door de vijf grootmachten van nu, te weten China, India, Europa, Rusland en de USA, waarbij de Chinezen ongetwijfeld ook aandacht zullen vragen voor de Afrikaanse Staten en Zuid-Amerika. Ook de Wereldbank zal de Chinezen meer moeten bieden dan de positie van hoofd - econoom. Een en ander zal niet van vandaag op morgen gaan. Maar het water staat Europa tot aan de lippen. Merkozy hebben zich tot nu toe niet laten opjagen. Wat zich gaat wreken is dat het Westen en met name Europa de opkomende economieën te lang buiten de deur van de machtscentra gehouden heeft en te weinig vaart gemaakt heeft met de vorming van een politieke unie.