Monday 19 March 2012

De nudge en het libertair paternalisme

Een zetje. Dat heeft iedereen af en toe wel eens nodig. Nudge, las ik vandaag in de krant, is een organisatie die een duurzame samenleving dichterbij wil brengen. Een platform waar initiatieven genomen en handige tips gegeven worden. Jan van Betten, de oprichter, gelooft in heel veel druppels op een gloeiende plaat. Zonnepanelen voor de Vogelwijk in Den Haag. Flesjes bronwater vervangen door gewoon kraanwater. De pan met goed sluitende deksel van de gashaard nemen op het moment dat de pasta kookt en het gas brandt 7 tot 11 minuten korter, terwijl de pasta net zo lekker is. Alle kleine beetjes helpen. De gordijnen dicht en een trui aan in plaats van de verwarming hoger draaien.
Ik kwam ‘the nudge’ deze week nog in een ander verband tegen. Daniel Kahneman refereert in zijn vorig jaar uitgegeven boek ‘Ons feilbare denken’ aan de door Thaler en Sunstein geschreven internationale bestseller ‘Nudge’. De bijbel voor gedragseconomen. Hoe kun je econs en humans helpen de goede beslissingen te nemen zonder hun vrijheid in te perken. Dat kan door libertair paternalistisch op te treden. De overheid en andere instellingen hebben in die opvatting de mogelijkheid om mensen een nudge, een zetje, te geven bij het nemen van beslissingen die op lange termijn goed voor hen zijn. Econs zijn mensen die de kleine lettertjes van een overeenkomst wel lezen, Humans doen dat doorgaans niet. Gewetenloze bedrijven maken van die wetenschap gebruik en onttrekken wezenlijke informatie aan het zicht . Doorgaans gaat de overheid er bij haar wetgevende activiteiten van uit dat rationele mensen geen bescherming nodig hebben, want de relevante informatie wordt hun immers, zij het in uiterst kleine lettertjes, ter beschikking gesteld. Volgens ‘Nudge’ moeten bedrijven echter verplicht worden contracten op te stellen en aan te bieden die eenvoudig genoeg zijn om niet alleen door Econs, maar ook door Humans gelezen en begrepen te kunnen worden. Het bedrijfsleven verzet zich hiertegen met de argumentatie dat er minder winst gemaakt wordt als de klanten beter geïnformeerd worden!!!!!! Ze willen kennelijk liever uitblinken in het verdoezelen van belangrijke informatie dan door het maken van betere producten.
Het libertair paternalisme wordt volgens Kahneman inmiddels door links en rechts omarmd. De Britse regering heeft zelfs een speciale unit ingesteld die de realisatie van overheidsdoelstellingen eenvoudiger moet maken door de toepassing van gedragswetenschappelijke principes. Het ‘Behavioural Insight Team’, beter bekend als de ‘Nudge Unit’. Sunstein is door president Obama gevraagd om de leiding van het ‘Office of Information and Regulatory Affairs’ op zich te nemen. Hij laat in die positie allerlei regeringsinstellingen kennis maken met de lessen van psychologie en gedragseconomie. Waar het bedrijfsleven al lang geleden leerde om gebruik te maken van ons feilbare denken, maakt de overheid nu een inhaalslag. Zonder onze vrijheid in te perken krijgen we nu gedragswetenschappelijk verantwoorde zetjes. Het is maar dat u het weet.