Het grootste nadeel van democratie is misschien wel dat ze veel tijd kost. In Nederland kost het aanleggen van een kilometer weg ongeveer 25 jaar. Eindeloos overleg. Tientallen procedures. Niet de politiek, maar de (administratieve) rechters beslissen uiteindelijk.
De huidige crisis maakt duidelijk dat , naast de rechterlijke macht, ook de economie het van de politiek gewonnen heeft. De markten zijn de jagers. De politiek is opgejaagd wild. De politiek heeft veel schulden gemaakt, de meeste staten leven op de pof en zijn daardoor overgeleverd aan de financiële markten.
Wat mij betreft is de huidige democratie niet het eindpunt van de staatkundige ontwikkeling. Er is ruimte voor verbetering. De Chinezen zien de huidige crisis vooral als een ideologische rechtvaardiging. Hun gestuurde economie doet het beter dan de westerse. De politiek heeft in China nog de leiding. Daarenboven is die leiding in staat om slagvaardig te besluiten en te doen wat, in het landsbelang, nodig is. Misschien kunnen we daar nog iets van leren?
Wij hebben in het westen een fatale denkfout gemaakt. Wij hebben , bij gebrek aan andere idealen, de democratie zelf tot ideologie verheven en menen die te moeten exporteren. Wij denken dat landen, die wij ontwikkelingslanden noemen, zich slechtst kunnen ontwikkelen als het democratieën zijn. Het is vooral de politiek, die deze denkfout maakt. De markten weten wel beter.
Dat leidt tot een paradox. Terwijl de economie in het westen leidend is , leggen onze politici wel de democratie als voorwaarde voor steun op aan ontwikkelingslanden. Daar zijn we dan ook nog selectief in. Dat brengt de geloofwaardigheid in gevaar. Want waarom grijpen wij wel in Libië in en niet in Syrië? Waarom zijn we blij met de Arabische lente als tegelijkertijd de software van de Duitse Gammagroup ( Finfisher) het totalitaire regimes mogelijk maakt de gangen van hun oppositie tot in detail na te gaan. Met name liberale politici hebben Europese wetgeving op dat punt tegengehouden. Zij leveren ons met huid en haar uit aan de markten. De economische belangen prevaleren in de praktijk van alle dag boven de idealen. Het cynisme van deze gang van zaken culmineert in het starten van een actie ten behoeve van de hongersnood in hoorn van Afrika met een slag op de gong van de Amsterdamse beurs, waar de handelaren de voedselprijzen willens en wetens opdrijven. Het lot van de mensen in de hoorn is voor de financiële markten van ondergeschikt belang.
Naast het winnen van tijd is het daarom ook nodig om de idealen weer leidend te maken. Economische groei dient niet langer heilig te zijn, maar eerlijk delen komt voorop te staan als leidend beginsel. En dat betekent, dat wij in het westen door de zure appel heen zullen moeten bijten. Wij moeten de tering naar de nering zetten. We zullen onze schulden moeten afbetalen en tegelijkertijd eerlijker moeten delen. Dubbele pijn dus. De ironie is, dat de markten ons vandaag de dag die kant op dwingen. Ik kan alleen maar hopen, dat zij zodoende hun eigen graf graven en de politici, met hervonden idealen, weer de leiding overnemen.
