Friday 5 August 2016

Beste ome Henk en tante Ingrid

Het is alweer meer dan een maand geleden sinds mijn laatste brief.

De 'oorlog' tegen de illegale drugs heeft hier inmiddels meer dan 400 mensen het leven gekost. De president lijkt ervan overtuigd te zijn dat zijn aanpak vruchten af zal werpen. Meer moordenaars op straat om de drugsgebruikers en handelaren ongestraft om te leggen maakt de samenleving vanzelfsprekend veiliger. Natuurlijk vallen vooral de internationale organisaties en media over Duterte heen. Hier op de Filipijnen valt het wel mee met de kritiek. Afgezien van een paar professoren, priesters, studenten, mensenrechtenactivisten en bloggers is er vrijwel geen kritiek. Wie openlijk kritiek uit loopt overigens het risico om door de malcontenten en non-valeurs die op Duterte gestemd hebben aangesproken of erger te worden. Dan maar liever zwijgen en afwachten. Gebruikers en handelaren lijken zich en masse vrijwillig over te geven. Niemand weet wat er daarna met hen gebeurt. Geen plan. Het lijkt erop dat enkele leegstaande kazernes gebruikt gaan worden om rehabilitatie programma's uit te voeren.

De aandacht van de president richt zich intussen op de grote jongens. De hoge politiefunctionarissen die in dienst van de handelaren zijn, de burgemeesters die hen beschermen en de druglords zelf, die zich moeten overgeven. Zijdelings pakt hij nog de een of andere oligarch aan en niet te vergeten de illegale ontgrondingen door de mijnindustrie. De aanpak mag gerust onconventioneel genoemd worden. Wie geknipt en geschoren wordt doet er goed aan doodstil te blijven zitten. Als je 900 miljoen dollars op de bank hebt is dat ook niet zo moeilijk. Dan neem je gewoon zes jaar vakantie op. Laten we wel wezen, de traditionele aanpak van drugscriminaliteit heeft tot nog toe niet geleid tot substantiele resultaten. Die aanpak houdt wat mensen aan het werk en die hebben er vervolgens natuurlijk geen belang meer bij het probleem daadwerkelijk op te lossen omdat ze dan hun baan zouden verliezen. Er valt dus wel degelijk ook iets voor die onconventionele aanpak te zeggen.

De grote vraag echter is wat er gaat gebeuren als Duterte de corruptie hier aan gaat pakken. Hij wil een schone overheid. Dat betekent waarschijnlijk niet minder dan de ineenstorting van die overheid. Vrijwel elke politicus, rechter of ambtenaar is hier corrupt. De senaat kan naar huis, het huis van afgevaardigdenloopt leeg en verdwijnt grotendeels de gevangenissen, die al overvol zijn, in. Tienduizenden ambtenaren verliezen hun baan en het beetje dat ze met werken verdienen, de lokale en provinciale overheid wordt onthoofd. Het land glijdt verder af in een totale bestuurlijke chaos. Duterte, het leger en de politie is wat overblijft. Duterte weet dat en heeft daarom vrijwel als eerste maatregel besloten hen veel beter te gaan betalen. Politieke dynastieen en de 40 families die hier alles regelen zullen er niet geruster op worden. Te verwachten valt daarom, dat meneer Duterte geen lang leven als president beschoren zal zijn als hij op deze weg voort gaat. De echte machthebbers hebben hun macht nog nooit zonder slag of stoot afgegeven. Sommige mensen vragen zich ook af of Duterte zijn vriendje Marcos gaat dwingen om de miljarden die nog steeds zoek zijn terug te geven aan het volk.

De sfeer in het land wordt er uiteindelijk niet beter op. Welke gevolgen dat zal hebben voor de economie moet afgewacht worden. Eerlijk gezegd twijfel ik bijna geen seconde aan de goede bedoelingen van de president. De vraag is of de volgorde goed is. Wie de trap schoon wil vegen doet er verstandig aan bovenaan te beginnen. Openbaar bestuur, rechterlijke macht, politietop en agenten, legertop, douane, belastingdienst en ga zo maar door. Eerst orde op zaken in het eigen overheidshuis stellen, zodat je recht van spreken hebt. Dan zorgen voor een goed investeringsklimaat, zodat er banen komen voor iedereen die wil werken, met beloningen die het mogelijk maken een gezin huisvesting en levensonderhoud te verschaffen. Kortom een rechtvaardigere verdeling van de economische groei bewerkstelligen. Wie dan nog crimineel wil zijn, doet dat omdat hij het leuk vindt of nooit genoeg kan krijgen en mag/moet hard aangepakt worden.

Nou, dat was het wel weer voor deze keer. Ik hoop dat jullie net als ik, genieten van de farce die de grootste natie op aarde (althans dat vinden ze zelf) aan het opvoeren is, dan valt er in ieder geval nog iets te lachen, al is het natuurlijk diep triest. Misschien heeft James Lovelock wel gelijk en is de mensheid tot nu toe gewoon nog te dom om tot echte oplossingen te komen.

Tot de volgende keer!