De regelreflex

Een draaideurcrimineel jaagt in Luik vijf en misschien meer mensen de dood in en verwondt er meer dan honderdtwintig, gebruik makend van een Kalashnikov en wat handgranaten, verworven op de vrije markt. Verschrikkelijk natuurlijk. Vooral voor de direct betrokkenen. En ook voor de mensen die zich niet meer veilig voelen in hun stad. Bij ons Alphen aan de Rijn, Almelo.

Maar verschrikkelijk zijn ook de lieden die onmiddellijk menen te weten wie er allemaal gefaald hebben. De hoe – kan – het, hoe –is – het - mogelijk, het – kan – toch – niet – waar – zijn, dit – had – nooit – mogen – gebeuren, dit – is – onbegrijpelijk fanaten. De profeten van de risicoloze samenleving. Magistraten worden onthoofd. Politici, die altijd en voor alles verantwoordelijkheid dragen, stuiteren de regelreflex in. Ze beloven dat de regels aangescherpt zullen worden. Iedereen bij wie ooit in huis een niet geregistreerd wapen aangetroffen is, wordt voor de rest van zijn leven in verzekerde bewaring gesteld. Politieagenten in opleiding krijgen geen dienstwapen meer. Ik zeg het nog maar eens: ‘Hoed u voor de preventiestaat! ‘

Tragisch is, dat de aangescherpte regels niet degenen treffen waarvoor ze bedoeld zijn. Die trekken zich namelijk niets van regels aan die ze niet zelf opgesteld hebben. De regels raken slechts brave burgers die het ook zonder niet in hun hoofd zouden halen dood en verderf zaaiend over straat te gaan. De vrijheid van de goeden lijdt in toenemende mate onder de niet doeltreffende maatregelen gericht op de slechten. Daarom alleen al is aanscherping en opeenhoping van regels onzinnig, onnodig en niet meer dan incidenten- en symboolpolitiek. Daarenboven is het misleidend. Bewust en opzettelijk wordt de illusie gecreëerd dat het nooit meer zal gebeuren. Schijnzekerheid van de nachtwakersstaat. Blijf er maar vanuit gaan: Het kan elke dag weer gebeuren, het risico wordt nooit nul, hoeveel en welke regels er ook uitgevaardigd worden.

Als we nu eens alle regels afschaffen? Op hetzelfde moment wordt het onmogelijk je niet meer aan de regels te houden. De toenemende regeldruk vergroot de kans dat iemand de een of andere regel een keer zal overtreden. Zo criminaliseren we de samenleving. Met de beste bedoelingen, maar zoals bekend mag worden verondersteld gaan we juist daaraan ten onder. Als de regels weg zijn valt de schijnbescherming weg en moeten we weer zelf opletten. Een mooi voorbeeld daarvan is het woud aan verkeersborden. Haal ze allemaal weg en op slag schakelt iedere verkeersdeelnemer de automatische piloot uit. Rechts heeft voorrang zit er inmiddels toch wel in gebakken. Pleiten voor verantwoordelijk burgerschap betekent automatisch rigoureus kappen in het woud van regels en niet trappen in de valkuil van de regelreflex. Hoe moeilijk dat ook in de eerste opwinding is.

Veto’s en vertelsels

Eilandbewoners zijn en blijven een apart slag mensen. Dat geldt bij ons voor de bewoners van de Waddeneilanden en het geldt evenzeer voor de Britten, de Schotten en de Ieren. Soms lijkt het net alsof op een eiland alles net iets later gebeurd. Neem bijvoorbeeld de debatten in het Britse Lagerhuis. Een lust voor oog en oor. Niks ‘doe eens normaal man’, maar ‘right honourable gentleman’. Het klinkt als eeuwen geleden. Ik heb genoten van een debatje tussen Cameron en labourleider Miliband naar aanleiding van de Eurotop afgelopen week, waar Cameron zijn veto uitsprak over de plannen om de Euro te redden en de Europese Unie bijeen te houden. ‘Het was de keuze,’ aldus Cameron,’ tussen een slecht verdrag of geen verdrag. En dus was geen verdrag , een veto, de goede keuze.’ ‘Wat nou veto?’, opperde Miliband. ‘Voor zover ik het tot nog toe begrepen heb is er als je een veto uitspreekt geen verdrag, dan gaat het allemaal niet door. Maar ze gaan daar aan de overkant gewoon door, alleen zonder ons. Dat noem ik geen veto. Dat is een nederlaag. We zijn gewoon verslagen. We zitten in een isolement, dankzij deze ‘right honourable gentleman’. ‘ Het zal Cameron een zorg wezen. Hij weet dat de meeste eilandbewoners sinds mensenheugenis een pestpokkenhekel aan het vasteland hebben.

Mark Rutte had David Cameron in de trein nog zo beloofd alles op alles te zullen zetten om het de Britten mogelijk te maken binnen boord te blijven, maar het mocht niet baten. Kleine Mark had te weinig in de melk te brokkelen. Er werden teveel bevoegdheden overgedragen aan onder meer de Europese Centrale Bank. Dat kon Cameron in de City van Londen niet verkopen. Mark hield David nog voor, dat hij thuis toch gewoon kon vertellen dat zulks niet het geval was. ‘Ze snappen er toch niks van. Doe maar alsof het heel ingewikkeld is en je nu nog geen beslissing kunt nemen. Daarvoor moet je toch precies weten wat er in dat verdrag komt te staan en het duurt nog wel even voor dat uitgekristalliseerd is. Dat moet ik ze bij ons ook wijsmaken om een rustige kerst te hebben, ‘ probeerde hij nog. Maar Cameron was niet te vermurwen. Voor eilandbewoners gelden de wetten van het vasteland nu eenmaal niet. Ze staan liever op het menu dan dat ze aan tafel zitten, zou Lia van Bekhoven zeggen. Die rijden uit pure balorigheid in hun Morris Mini gewoon links en knallen dan frontaal op de rechts rijdende Europese spelersbus, zoals Tom Janssen het prachtig uitgebeeld heeft in zijn cartoon in Dagblad De Limburger. Over slachtoffers is nog niets bekend, maar de ravage is groot. In ieder geval is Nick Clegg, de Engelse Pechtold, er slecht aan toe. Hij zat naast Cameron in die mini en keek net even de andere kant op, toen Cameron op ramkoers ging.