Requiem für Auschwitz van Roger Rathgeb

Hebt u gekeken naar de Nationale Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam? Of stond u zelf even stil te midden van anderen en kon u niet op hetzelfde moment TV kijken? Ik zat voor de TV. De bijeenkomst maakt altijd weer indruk. Zoveel mensen die gewoon samen even stil zijn. Ieder met eigen gedachten, die alleen de stille denker zelf hoort. Wat zou Peter van Uhm denken, die zijn zoon door een bermbom in Afghanistan verloor. Wat denkt Marco Kroon, drager van de militaire Willemsorde ? Wat denkt die man met die tulband, die zijn armen om zijn zoontje geslagen heeft? Wat denkt de koningin en wat gaat er in Maxima om? Er speelde een glimlach om beider lippen. Dat was toen er 67 kinderen uit Amsterdam – Zuid bloemen legden bij het nationaal monument. Er liep een meisje met een wit hoofddoekje bij en heel veel niet witte kinderen. Kortom een veelkleurig gezelschap dat ‘onze’ doden herdacht. Ik kan me heel gemakkelijk voorstellen dat dit beeld die glimlach tevoorschijn toverde. Woorden overbodig.

De vergeten holocaust. Vergeten omdat ze er zelf niet over spraken. In hun dromen verschenen beelden, die maar niet wilden verdwijnen. In hun slaap slaakten ze kreten. 500.000 Sinti en Roma lieten het leven. Zoni Weiss vertelt het vergeten verhaal. Ook in mijn dorp is Weiss een bekende naam. En velen van ons kennen ook Roger Moreno Rathgeb. Van het zigeunerorkest . Hij heeft het Requiem für Auschwitz gecomponeerd, dat gisteravond zijn wereldpremière beleefde en vanavond om 5 voor 11 op Nederland 2 te beluisteren is. Indrukwekkend om hem en Zoni Weiss op hun wandeling door Auschwitz te volgen en later te zien hoe hij versteld staat van zijn eigen prestatie. ‘Hoe heb ik het bij elkaar gekregen?’, vraagt hij zich af. Een muzikant in hart en nieren, die noten leerde lezen toen hij 35 jaar was, schrijft zijn Magnum Opus, daarmee de vergeten Holocaust aan de vergetelheid ontrukkend. Hun doden zijn ook ‘onze’ doden. Niet meer vergeten.

De burgemeester van Vorden mocht van de rechter in Zutphen vanavond, bij de dodenherdenking , niet langs de graven van 10 Duitse soldaten lopen. Het college wilde herdenken en tegelijkertijd ook verzoenen. Federatief Joods Nederland spande een kort geding aan en wist de rechter vandaag tot dit oordeel te verleiden. Geen dialoog over hoe we herdenken en verzoenen kunnen verenigen, maar een rechtszaak. Ik heb veel begrip voor de Joden, maar ik heb er weinig begrip voor dat ze via de rechter mensen die op lokaal niveau nieuwe wegen voor de toekomst proberen te vinden hun wil opleggen. Ondanks de uitspraak van de rechter de zoveelste foute keuze van Joodse Nederlanders deze week. Een veelkleurig gezelschap herdenkt vandaag ‘onze’ doden. Daaronder mensen die door ons ook wel eens niet behandeld worden, zoals we zelf behandeld willen worden. Dat maant ons allemaal eens te meer om voorzichtig te zijn met het stigmatiseren van hele bevolkingsgroepen of zelfs hele volkeren. Nadenken en nuanceren kan niemand verbieden. Zelfs Federatief Joods Nederland niet!