Wij hebben jarenlang op te grote voet geleefd. Meer uitgegeven dan we met zijn allen verdiend hebben. Dat meerdere hebben wij geleend, waarbij we ook maar alvast een voorschotje op toekomstige groei namen. Nu die groei stagneert drukt dat voorschotje extra zwaar. De tering moet naar de nering gezet worden. De schulden moeten afbetaald worden en als de inkomsten niet meer groeien maken die lasten een groter deel van de uitgaven uit. Daar komt dan nog bovenop dat we de Europese landen die op nog grotere voet geleefd hebben te hulp schieten. Das Geld regiert die Welt, zeggen onze oosterburen. Onze schuldeisers worden steeds zenuwachtiger. Geld lijkt het enige van waarde. Voor het overige dreigen we een waardeloze waardenloze samenleving te worden. Alles van waarde blijkt inderdaad weerloos. De neonletters op de Willem de Kooning academie in Rotterdam, zichtbaar vanuit de trein, symboliseren nadrukkelijk de staat van de natie en maken de dichtregel van Lucebert weer eens zeer actueel.
Net voor het weekend heeft Standard & Poor’s de kredietwaardigheid van negen Eurolanden verlaagd. Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk, Oostenrijk, Malta, Cyprus, Slovenië en Slowakije moeten meer gaan betalen voor hun leningen. Alleen Duitsland, Nederland, Finland en Luxemburg zijn de dans om het gouden kalf tot nog toe ontsprongen. Wat heet! Die vier moeten nu meer gaan betalen om de anderen overeind te houden. Dat wederom heeft extra bezuinigingen in die landen tot gevolg. De weerstand tegen de euro , tegen Europa zal verder toenemen. In Nederland bijvoorbeeld groeit de SP in de peilingen. Dertig virtuele zetels op dit moment. Evenveel als de VVD. En plotseling staan Roemer, Cohen en Sap gebroederlijk en gezusterlijk naast elkaar de linkse eenheid uit te stralen. Een eenheid die er niet is. Ze hadden D’66 en de ChristenUnie er nog graag bij gehad, maar die vinden zichzelf niet echt links. De SP is een anti - Europa partij en staat wat haar standpunten op sociaal - economisch gebied betreft dicht bij de PVV. Zo snoept ze nogal wat kiezers daar weg. Roemer hoeft slechts een keer te roepen dat hij voor een strenger immigratiebeleid en meer veiligheid op straat is en de PVV is weg en de weg naar regeren met de VVD ligt open. Is dat een waarde(n)vol alternatief?
Volgens premier Rutte gaan we dit jaar allemaal voelen dat we door zwaar weer varen. Allemaal? Voelen? Wat voelt hij dan bijvoorbeeld zelf? Medelijden? Wordt hij werkeloos? Levert hij salaris in? Voor hem zal het wel meevallen. De kwaliteit van een samenleving staat of valt met de manier waarop zij met de zwakste omgaat. Wat doen we met oudere werkelozen, die zich suf solliciteren maar geen werk kunnen vinden. Dwingen we die om de straat te gaan vegen? Wat doen we met al die mensen die in de sociale werkvoorziening bezig zijn? Laten we ze thuis achter de geraniums verpieteren? Wat doen we met mensen die echt van zorg afhankelijk zijn? Maken we die weer afhankelijk van al of niet aanwezige, goedwillende familieleden of vrienden? We gaan het allemaal voelen, maar sommige meer dan andere, zou Orwell gezegd kunnen hebben . Zeker zolang het geld bepaalt wat van waarde is, in plaats van dat de waarden het geld sturen.
