Brexit

Voor veel mensen is de uitslag van het referendum in Groot-Brittannie natuurlijk het nieuws van de dag. Het is geen groot nieuws hier op de Filipijnen. We nemen er hier min of meer kennis van. De beurs is iets meer dan 1% in de min en de euro blijft ten opzichte van de peso redelijk stabiel.

De Filipijnen werken sinds oktober van verleden jaar samen met negen andere landen in ASEAN. Een gemeenschappelijke markt, met vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. In feite vergelijkbaar met de Europese Unie, zij het dat er nog geen ASEAN-Hoog Gerechtshof is, dat stelt dat haar regels prevaleren boven het nationaal recht, algemeen geldend zijn en dat het zowel horizontaal als verticaal bevoegd is om geschillen te beslechten. Er is ook geen ASEAN-parlement.

In de Europese Unie wreekt zich nu het gebrek aan democratische legitimiteit en representatie. De unie is economisch, het is een rechtsgemeenschap, maar het is geen politieke unie. De Britten waren altijd al tweeslachtig. Ze zijn wel lid, maar niet van de monetaire unie en evenmin nemen ze deel in het Schengen verdrag. Ze hebben steeds geprobeerd het beste uit twee werelden te halen. Nu ze besloten hebben helemaal te vertrekken, worden ze weer een echt eiland in de Noordzee. De Schotten en de Noord-Ieren zijn niet blij. Misschien gaan die wel ijveren voor nieuwe referenda om zelf onafhankelijk van het United Kingdom te worden en weer toe te treden tot de EU.

David Cameron heeft intussen aangekondigd te zullen aftreden. Hij trekt daarmee de consequenties uit het nipte verlies van zijn Bremain campagne. Het volk heeft gesproken en het volk heeft altijd gelijk, ook als het naderhand ongelijk blijkt te zijn. Dat is democratie. De wil van het volk zal uitgevoerd worden, maar Cameron acht zichzelf niet de juiste persoon om het land naar de totale onafhankelijkheid te leiden. Een begrijpelijke en nobele beslissing. Mensen als Boris Johnson of Nigel Farage mogen het nu proberen over te nemen. De gevolgen van Brexit zijn in hun volle omvang nu nog niet te voorzien. Veel zal afhangen van de opstelling van de 27 andere EU-lidstaten. Willen ze de de Britten straffen of willen ze een werkbare nieuwe relatie? We gaan het zien. Het zou mijns inziens in ieder geval van wijsheid getuigen een poging te wagen om heel veel inzicht te krijgen in en lessen te trekken uit de diepere motieven van de meerderheid van de Britse bevolking.

De meerderheidskeuze van de Britten is een uiting van aan de ene kant afkeer van de politieke elites, die hun voeling met het gewone volk kwijt zijn en aan de andere kant toenemende gevoelens van onzekerheid, onveiligheid en onoverzichtelijkheid ten gevolge van schaalvergroting en globalisering. Meer, groter en sneller betekent dat heel veel mensen het niet meer kunnen volgen, verklaren en daarom afhaken. Populistische politici spelen hierop handig in. Het hoeft niemand te verbazen dat Wilders er als de kippen bij was vanochtend om de Britten te feliciteren en een soortgelijk referendum in Nederland te eisen. Het uiteenvallen van de Europese Unie dreigt. Het continent dreigt weer eens verdeeld te raken als in zijn slechtse dagen, een verdeeldheid die veel narigheid heeft veroorzaakt.

De echte opdracht is te zoeken naar een invulling van het Europees project, die wel het verouwen kan winnen van de verschillende volkeren.En hier op de Filipijnen kunnen we enkel lering trekken uit de geschiedenis van de Europese Unie en proberen niet dezelfde fouten te maken.