Amnestie voor Bouterse?

Op 25 februari 1980 vond , vlak voor de verkiezingen die op 27 maart plaats zouden vinden, in Suriname de zogeheten sergeantencoup plaats. De militairen onder leiding van Desi Bouterse namen de macht over van de corrupte regering Arron. Er vielen vijf doden, het politiebureau in Paramaribo brandde af en er werd geplunderd. Aanvankelijk heette het dat Bouterse met zijn kompanen ingegrepen hadden om een einde te maken aan de malaise waarin Suriname verkeerde. Later was er sprake van revolutie. Feitelijk werd er een staatsgreep gepleegd. Al snel kwam er met Chin a Sen een nieuwe burgerpremier en daarmee leek de zaak geregeld. Met het verstrijken van de tijd en het uitblijven van nieuwe verkiezingen nam, na aanvankelijk gematigd optimisme, het verzet tegen de militaire machthebbers toe en daarmee ook het geweld waarmee het nieuwe regime in het zadel gehouden moest worden. Macht werkt verslavend. Op 8 december 1982 werden in Fort Zeelandia vijftien tegenstanders van het nieuwe militaire regime geliquideerd. Wat er in dat fort precies gebeurde is tot op de dag van vandaag nooit helemaal opgehelderd. De decembermoorden waren een triest hoogtepunt. Bouterse heeft de verantwoordelijkheid daarvoor erkend. Als militairen de macht grijpen gaat dat zelden zonder bloedvergieten. Collateral damage zullen we maar zeggen. Zonder in complotdenken te vervallen staat wel vast dat de nodige staatsgrepen plaatsvonden met steun van de machtige Verenigde Staten van Amerika, die om uiteenlopende redenen de omverwerping van diverse regimes mogelijk gemaakt hebben. Zelf hebben we onlangs in Libië nog aan zoiets meegewerkt en zijn we weer niet principieel genoeg om in Syrië hetzelfde te doen, terwijl de omstandigheden daar toch voldoende aanleiding voor geven. Geen enkel (voormalig) staatshoofd kan de verantwoordelijkheid voor martelingen, verdwijningen en moorden ontlopen. De Griekse juntaleiders van 1967 zijn in 1975 eerst tot de doodstraf veroordeeld, die later omgezet werd in levenslang. Pinochet heeft dankzij een fragiele gezondheid rechtszaken kunnen ontlopen. Hij werd ooit in Engeland gearresteerd en Spanje vroeg om zijn uitlevering om hem te kunnen berechten. De arme man was echter te ziek om uitgeleverd en berecht te worden. Bouterse is niet ziek, inmiddels weer president en probeert nu in eigen land de dans te ontspringen met Amnestiewetgeving en grote verzoeningscommissies. In het verleden blijven steken kan een behoorlijk hindernis vormen voor de toekomst. De staatsgreep in Suriname kan met enige goede wil en tegen de achtergrond van de toenmalige omstandigheden nog wel gelegitimeerd worden, al zullen er ook wel superdemocraten zijn die zoiets altijd principieel verwerpen. Wat nooit te legitimeren valt is het bewust en opzettelijk vermoorden van ( politieke ) tegenstanders. Mensen die er op die manier blijk van geven dat een mensenleven voor hen geen waarde heeft, dienen ter verantwoording te worden geroepen. Zoals het er nu uitziet zal de Amnestiewet in Suriname aangenomen worden. Het zou de internationale gemeenschap sieren als Bouterse , als verantwoordelijke voor de decembermoorden, zodra hij een voet over de grens zet, alsnog gearresteerd en berecht wordt. Maar wat doen we met Ahmedinejad, met Assad, met de Chinese leiders, met Poetin, met de leiders van andere bananenrepublieken ? Er lijkt nog wel wat werk aan de winkel op weg naar een voor iedereen rechtvaardige wereld.